phải trải qua ba trạng thái lí thuyết khác nhau: trạng thái thần thánh hay giả
tưởng; trạng thái siêu hình hay trừu tượng; và cuối cùng, trạng thái khoa
học hay thực chứng”, cái trạng thái rõ ràng của bất kì ngành tri thức nào.
Mục đích của ngành vật lí xã hội là khám phá những quy luật tự nhiên tất
yếu trong tiến trình văn minh hóa, những quy luật mà có tầm quan trọng
không kém gì quy luật về lực hấp dẫn. Comte quan niệm văn minh hóa là
“sự phát triển của tư duy con người cùng những kết quả của nó, sức mạnh
ngày càng tăng của con người trước thiên nhiên”, những cách thức mà con
người đã học được nhằm tác động vào thiên nhiên, cải tạo nó vì lợi ích của
chính con người. Văn minh hóa được hiểu theo nghĩa này là một tình trạng
của khoa học, mĩ thuật và công nghiệp, những thứ quyết định và điều chỉnh
tiến trình tổ chức xã hội. Ngành vật lí xã hội, giống như các ngành khoa
học khác có mục đích dự đoán, giúp cho chúng ta, bằng cách quan sát quá
khứ, có khả năng quyết định hệ thống xã hội mà tiến trình văn minh hóa có
xu hướng hiện thực hóa trong thời đại của chúng ta. Tính ưu việt của ngành
chính trị học thực chứng thể hiện ở thực tế là nó khám phá ra những yếu tố
cần thiết căn cứ vào những quy luật tự nhiên này trong khi những hệ thống
[khoa học] khác sáng tạo ra [những yếu tố cần thiết]
. Tất cả những gì
còn lại mà chúng ta phải làm là đưa hệ thống thực chứng vào cuộc sống, cái
hệ thống được tạo ra từ quá trình văn minh hóa, và chúng ta chắc chắn sẽ
có được hệ thống tốt nhất nếu khám phá ra được cái gì là hòa hợp nhất với
trạng thái hiện thời của quá trình văn minh hóa.
Dễ nhận thấy quan điểm của Comte về triết học lịch sử, điều mà người ta
thường coi là đối lập với cách giải thích “duy vật”, gần gũi đến mức nào
với quan điểm đó - đặc biệt nếu chúng ta nhớ lại ý nghĩa chính xác mà ông
dùng để định nghĩa thuật ngữ văn minh hóa. Trên thực tế, gốc rễ của cách
giải thích duy vật về lịch sử từ chủ nghĩa Saint-Simon - điều mà chúng ta
tin rằng rằng đúng như thế - có thể được tìm thấy trực tiếp trong tác phẩm
này và các tác phẩm trước đó của Comte
Dù là ngay sau khi xuất bản tác phẩm Catéchisme des industriels, Comte
cuối cùng đã tách ra khỏi Saint-Simon khi ông này bắt đầu biến học thuyết
