V
Hầu như chẳng có gì để nói về giai đoạn cuối của cuộc đời. Saint-Simon.
Trong khi Catéchisme des industriels đang trong giai đoạn xuất bản thì một
cuộc khủng hoảng tài chính mới trong công việc của ông lại đe doạ ông roi
vào cảnh đói khát vào đầu năm 1823. Người đàn ông đã luống tuối, giờ đây
đă thực sự chán nản, phải cố gắng chống chọi lại sự suy giảm trí tuệ. Tuy
nhiên, ông đã hồi phục lại từ vết thương tự gây ra với việc mất đi một con
mắt và sau đó ông nhận được sự giúp đỡ từ một học trò mới, đầy nhiệt tình
và lần này thì giàu có. Olinde Rodrigues, một chủ nhà băng trẻ tuổi và cựu
giáo viên của École Polytechnique, không chỉ chu cấp cho Saint-Simon
những vật dụng cần thiết trong hai năm cuối đời, mà còn trở thành trụ cột
của một nhóm nhỏ, cái nhóm đã phát triển thành École Saint-Simonien
(trường phái Saint-Simon) sau khi ông chết. Sau đó nhà thơ Léon Halévy,
nhà sinh lí học Dr. Bailly, luật sư Duveyrier và những người khác cũng gia
nhập nhóm này. Cùng với họ, Saint-Simon đã soạn thảo tác phẩm Opinions
littéraires, philosophiques et industrielles [Diễn đàn văn học, triết học và
công nghiệp] (1925) trong đó các chủ nhà băng, nhà thơ và nhà sinh lí học,
mỗi người phát triển chi tiết các phần của học thuyết chính nơi họ có tài
năng đặc biệt về chúng. Chỉ ngay sau đó, trong cùng một năm, tác phẩm
cuối cùng và đặt dấu chấm hết trong sự nghiệp của ông, Noveau
christianisme [Đạo Thiên Chúa mới], cũng đã ra mắt.
Đã có đôi lúc Saint-Simon thể hiện rõ ràng cái xu hướng muốn làm cho
học thuyết của mình thoát khỏi hình thức “khoa học” chật hẹp và mang một
hình thức bí ẩn và tôn giáo hơn. Đây thực sự là nguyên nhân sâu xa dẫn tới
sự bất hòa giữa ông và Comte, người dù thế vẫn cũng trải qua một sự thay
đổi tương tự về cuối sự nghiệp của mình. Trong trường hợp của Saint-
