trong chính phủ. Sau vụ đột quỵ thứ hai vào tháng 12 năm ấy, ông hầu như
từ bỏ các hoạt động chính trị. Tháng 3 năm 1923, ông bị đột quỵ lần thứ ba
và phải nằm liệt giường trong cả phần đời còn lại, thậm chí không thể nói
được.
Sau lần đột quỵ đầu tiên, Lenin đã đọc cho thư ký ghi lại một số tài liệu
về Chính phủ và vợ ông. Nổi tiếng nhất trong số đó là bản Di chúc của
Lenin, trong đó cùng với nhiều sự kiện khác ông đã chỉ trích những nhà lãnh
đạo cộng sản hàng đầu, đặc biệt là Joseph Stalin. Về Stalin, người từng là
tổng thư ký Đảng cộng sản từ tháng 4 năm 1922, Lenin nói rằng Stlain có
"quyền lực vô hạn tập trung trong tay" và đề xuất rằng "các đồng chí nghĩ
cách lật đổ Stalin ra khỏi vị trí ấy." Ngay khi Lenin qua đời, vợ ông đã gửi
bản Di chúc tới ủy ban trung ương, nó được đọc trước Đại hội lần thứ 13 của
Đảng cộng sản vào tháng 5 năm 1924. Tuy nhiên, vì di chúc chỉ trích tất cả
những nhân vật có ảnh hưởng nhiều nhất trong ủy bản trung ương: Zinoviev,
Kamenev, Bukharin và Stalin, ủy ban đã quyết định không công bố nó ra đại
chúng. Ủy ban trung ương cho rằng di chúc là hậu quả của tình trạng tâm
thần bất ổn của Lenin trong những năm cuối đời, và vì thế, những lời phán
xét cuối cùng của ông không đáng tin cậy. Việc không đếm xỉa tới những ý
kiến của Lenin sau này thường được cho là một sai lầm nghiêm trọng.
Lãnh tụ Vladimir Ilich Lenin qua đời ngày 21 tháng 1, 1924 ở tuổi 53.
Lý do chính thức dẫn tới cái chết của Lenin là do chứng xơ cứng động mạch
não, đã gây ra cơn đột quỵ lần thứ tư.
Vào năm 2004 một nhóm bác sĩ Do Thái đã công bố một bài báo, dựa
theo các triệu chứng ghi trong hồ sơ bệnh án của Liên Xô, họ đưa ra giả
thuyết rằng Lenin đã mắc bệnh hơn 10 năm trước khi qua đời, nguyên nhân
bởi bệnh giang mai. Nhà sử học Helen Rappaport sau khi khảo sát các tài
liệu và hồ sơ bệnh án của Lênin cũng đặt ra giả thuyết rằng ông đã chết vì
bệnh giang mai, lây truyền từ một cô gái giang hồ ở Paris. Giả thiết này vẫn
tiếp tục tồn tại cho tới nay, nhưng không ai từ các nước phương Tây có thể
chứng minh nó vì chỉ có các bác sĩ chuyên trách của Nga được phép khám
nghiệm thi hài Lenin. Giả thuyết này rất có thể là không đúng, vì nếu Lenin
bị giang mai thì vợ của ông là Nadezhda Krupskaya cũng sẽ bị lây giang
