Sau nhiều năm chiến tranh kéo dài, chính sách cộng sản thời chiến của
Bolshevik, cộng với Nạn đói năm 1921 tại Nga và sự bao vây từ các chính
phủ tư bản thù địch làm đa phần đất nước bị tàn phá. Đã có nhiều cuộc nổi
dậy của nông dân, vụ lớn nhất là cuộc Nổi dậy Tambov. Sau một cuộc khởi
nghĩa của những thủy thủ tại Kronstadt vào tháng 3 năm 1921, Lenin đã thay
thế chính sách Cộng sản thời chiến bằng Chính sách kinh tế mới (NEP) hay
còn gợi là cộng sản thời bình, trong một nỗ lực thắng lợi nhằm tái xây dựng
công nghiệp và đặc biệt là nông nghiệp .
• Đấu tranh chống chủ nghĩa bài Do Thái
Sau cuộc cách mạng, V. I. Lenin rất chú tâm đấu tranh chống Chủ nghĩa
bài Do Thái , khi ấy vẫn đang tồn tại ở nước Nga như một di sản từ thời Nga
hoàng. Trong một bài phát biểu trên radio năm 1919, ông nói:
“Cảnh sát của chế độ Nga hoàng, cùng với những tên địa chủ và bọn tư
bản, đã tổ chức các cuộc tàn sát người Do Thái. Cái lũ địa chủ và tư bản đã
tìm cách hướng sự căm thù của công nhân và người nông dân, những tầng
lớp nghèo khổ, về phía người Do Thái.... Chỉ những người dốt nát nhất và
những người bị áp bức mới có thể tin vào những lời nói dối và những câu
báng bổ do chúng tuyên truyền về người Do Thái.... Người Do Thái không
phải là kẻ thù của nhân dân lao động. Những kẻ thù của công nhân là bọn tư
bản trên thế giới. Trong số những người Do Thái có những người dân lao
động, và họ là đa số. Họ là những người anh em của chúng ta, giống như
chúng ta, họ cũng bị bọn tư bản bóc lột; họ là những đồng chí của chúng ta
trong cuộc đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội.... Thật đáng hổ thẹn cho hành động
hành hạ người Do Thái của chế độ Nga hoàng. Thật đáng hổ thẹn cho những
kẻ gây lòng hận thù với người Do Thái, những kẻ gây sự chia rẽ giữa các
quốc gia."
• Qua đời:
Sức khỏe Lênin đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau những căng thẳng
trong cuộc cách mạng và nội chiến. Vụ ám sát ông càng làm tình trạng thêm
tồi tệ. Viên đạn vẫn nằm trong cổ ông, quá gần xương sống để có thể lấy ra
trong tình trạng kỹ thuật y tế thời ấy. Tháng 5 năm 1922, Lenin bị đột quỵ
lần đầu tiên. Ông bị tê liệt nửa người bên phải và dần giảm bớt ảnh hưởng
