“Ta sẽ rủ Ô-li-a đi dạo chơi trên sông Nê-va. Và sắp sửa nghỉ hè rồi, hai
anh em sẽ cùng về Xa-ma-ra.”
Bà chủ nhà của Ô-li-a đập tay, đón anh bằng tiếng kêu sợ hãi:
- Vla-đi-mia I-lích, thật là tai họa, thật là rủi ro!
“Lại tai họa.” - Vla-đi-mia I-lích hoảng hốt.
Anh bước vào phòng. Ô-li-a người nóng ran, mặt đỏ bừng, lăn lộn trên
gối trong cơn mê sảng. Đầu tóc rũ rượi, cặp môi đỏ nứt ra.
Cô luôn lấy tay bắt bắt cái gì, miệng nói lắp bắp với vẻ cầu xin.
- Mẹ ơi! - qua giọng nói rời rạc tiếng được tiếng mất. - Cứu con với, mẹ
ơi!
Vla-đi-mia I-lích nắm lấy tai Ô-li-a. Cô không nhận ra anh, cô dứt tay
ra. Anh đưa cô em tới bệnh viện và đánh điện gọi mẹ tới.
Ở Xa-ma-ra chưa có đường sắt. Đến khi bà Ma-ri-a A-lếch-xan-đrốp-na
tới được Pê-téc - bua thì Ô-li-a đã nguy kịch rồi. Cô mất ngày 8 tháng 5 năm
1891. Bốn năm trước đây cũng vào ngày này Xa-sa bị tử hình.
Vla-đi-mia I-lích dìu mẹ đi sau chiếc quan tài. Trái tim đau đớn. Mọi
người đều băn khoăn trước cái chết vô nghĩa ấy. Cô gái mười chín tuổi, xinh
đẹp, thông minh, đã chết sớm như vậy, thật là bực mình! Bà mẹ đi sau chiếc
quan tài, trông mặt bà nhợt nhạt như không còn một hột máu, cặp môi bà
mím chặt, không khóc.
Nấm mồ mới ở nghĩa địa cứ to dần thêm. Các bạn gái của Ô-li-a đặt lên
mộ những vòng hoa.
Sau khi chôn cất Ô-li-a, Vla-đi-mia I-lích cùng với mẹ trở về nhà ở Xa-
ma-ra. Bấy giờ gia đình U-ni-a-nốp đang sống ở Xa-ma-ra.
Những năm sống ở Xa-ma-ra là thời kì quan trọng trong cuộc đời của
Vla-đi-mia I-lích. Ở đó I-lích đã chuẩn bị cho kì thi tốt nghiệp đại học. Ở đó
I-lích đã làm quen với học thuyết Mác một cách gần gũi và sâu sắc hơn.
Các Mác, nhà bác học kiêm nhà cách mạng Đức vĩ đại, đã viết cuốn
sách nổi tiếng “tư bản” và cùng với người bạn của mình là Phơ-ri-đrích
Ăng-ghen viết “Tuyên ngôn của Đảng cộng sản”. Các Mác đã chứng minh
giai cấp công nhân sẽ chiến thắng bọn tư bản, sẽ nắm chính quyền và xây
dựng trên trái đất xã hội mới, xã hội cộng sản. Vla-đi-mia I-lích rất đỗi ngạc
