Felipe Gonzalez và nhiều nhân vật châu Mỹ La-tinh khác, họ thường gặp và
khuyên tôi nên làm gì để duy trì sự tồn tại của Cuba.
Với thái độ tôn trọng, tôi nghe họ, và nếu cảm thấy cần thiết thì tôi
tranh luận với họ, nhưng tôi rất kiên định. Vì vậy, Felipe nói tôi vẫn là con
người cố chấp (nguyên văn: Numantic position
[330]
) có nghĩa là “việc này
rồi cuối cùng cũng sẽ dẫn đến việc kia”, nhưng tôi thích việc này hơn.
Chúng tôi có tranh luận về chủ đề này - tôi nói với ông ta là tôi vô
cùng ngưỡng mộ những người Numantian vì phẩm chất, lòng dũng cảm và
thái độ của họ. Nhưng tôi nhắc lại là tôi hoàn toàn không chấp nhận đề nghị
của họ, sự nhượng bộ đã khiến bọn họ phải ra đi từng người một, trước tiên
là Liên Xô, sau đó là Felipe, rồi Carlos Andres.
Tôi còn nhớ một người từng là bộ trưởng kinh tế dưới thời Felipe
Gonzalez, ông ta là Carlos Solchaga và người này đã từng đến Cuba
đúng không?
Đúng vậy, bởi vì khi đó Felipe Gonzalez muốn giúp đỡ chúng tôi -
thực sự chúng tôi rất khờ dại và không biết những gì đang diễn ra ở Tây
Ban Nha. Nhưng ông ta “muốn giúp đỡ chúng tôi” đến mức đề xuất cử một
cố vấn sang đây và chúng tôi buộc phải cảm ơn ông ta. Tôi nói: “Cảm ơn
ông rất nhiều”; có nghĩa là chúng tôi chấp nhận đề nghị của Felipe.
Ông đã lịch sự lắng nghe họ.
Felipe không nói ông ta sẽ cử ai đến, nhưng chúng tôi biết rất rõ rằng
PSOE đã từng khuyên Gorbachev. Những cố vấn đầu tiên của Gorbachev là
người của Felipe Gonzalez, và có lần Gorbachev đã nói với tôi - chúng tôi
nói chuyện qua điện thoại hoặc thư gì đó, tôi không nhớ rõ - và ông ấy đánh
giá rất cao Felipe Gonzalez, ông ấy nói, “Felipe đúng là một con người theo
chủ nghĩa xã hội thực sự”. Nhưng từ rất lâu tôi không hề nhớ rằng Felipe lại
là người theo chủ nghĩa xã hội - không có gì là chủ nghĩa xã hội trong con
người ông ta cả. Và Felipe đã cử người đến cố vấn cho Gorbachev.
Có lẽ phải xây tượng đài tưởng nhớ PSOE vì những đóng góp của họ
cho những gì Liên Xô có được ngày nay! Tưởng nhớ vì những người bị
thiệt mạng do dịch vụ y tế không còn, vì sự gia tăng tỷ lệ tử vong trẻ sơ
