vài ngày trước còn đang chống cự lại chúng tôi trong những trận đánh cực
kỳ ác liệt ở Guisa, Baire, Jiaguani, Maffo, và trước đó là trong dãy núi
Sierra Maestra trong đợt tấn công càn quét cuối cùng, và có lẽ đã đến quá
nửa đồng đội của họ thiệt mạng trong những trận đánh này - nhưng phải nói
rằng trong những trận đánh dữ dội như vậy bao giờ chúng tôi cũng chăm
sóc cẩn thận những binh lính đối phương bị thương và phóng thích những
tù nhân. Và giờ thì họ sẵn sàng chiến đấu cùng với chúng tôi. Họ đi cùng
tôi, lái theo những chiếc xe tăng và các loại khí tài hỏa lực mạnh khác -
không ai trong chúng tôi khi đó biết vận hành những khí tài này như thế nào
cả - và tất cả đều rất hào hứng, phấn khích. Tôi muốn nói là họ cũng được
chứng kiến cảnh quần chúng nhân dân đổ xô ra đứng chật hai bên đường
chào đón đoàn quân của chúng tôi tiến về thành phố.
Phải mất đến tám ngày tôi mới tới được Havana, vì cứ tới thủ phủ của
một tỉnh nào đó là tôi phải dừng lại, phát biểu úy lạo tinh thầ binh lính và
nhân dân - lúc nào cũng có những đám đông quần chúng chờ sẵn trên
đường chúng tôi hành quân qua. Có lẽ chỉ một chiếc xe tăng là có thể đi qua
được những đoàn người đông nghịt đó, nếu đi bằng ô tô chắc chắn bạn sẽ bị
đè bẹp ruột. Đến Havana chúng tôi không gặp bất kỳ sự kháng cự nào,
trong khi, đó lại là nơi nguy hiểm duy nhất trong vòng bảy mươi hai giờ
đầu tiên của cuộc nổi dậy. Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy vẫn đang tiếp
diễn; người dân còn đang vô cùng phấn khích trước cuộc nổi dậy trên cả
nước, mặc dù lúc này mọi việc đã đâu vào đấy và không cần phải tiếp tục
đấu tranh nữa, khi ấy mọi người ai nấy đổ ra đường ăn mừng đầy hân hoan
và hạnh phúc. Todo el mundo estaba de fiesta.
Tôi đến Havana ngày 8 tháng 1 năm 1959, sau khi phát biểu trước các
đám đông và tập hợp họ trên đường đi. Tôi tới Cienfuegos, nơi tôi từng bị
giam cầm trong những ngày còn là sinh viên và cũng là nơi từng diễn ra
cuộc nổi dậy đầy anh dũng của các thủy thủ và những Chiến sĩ Cách mạng.
Cả Che và Camilo đều đã ổn định được những cứ điểm của mình và đang
chờ tôi từ lâu. Tại Havana, Phong trào ngày 26 tháng 7 đã tiếp quản toàn bộ
các đồn cảnh sát ngay từ ngày đầu tiên.
