Che bị hết thuốc; đó là lần thứ ba. Anh ấy đang thực hiện một cuộc
hành quân dã ngoại, một hành trình kéo dài hơn dự tính - gần bốn mươi
ngày. Rồi ngay sau đó, Che lại chỉ huy thực hiện một cuộc đột kích chớp
nhoáng, và anh ấy bỏ quên thuốc hen của mình ở trại, khi đó đang tràn ngập
binh lính của quân đội Bolivia. Sơ suất đó đã gây ra những vấn đề rất
nghiêm trọng.
Ông giải thích như thế nào về cái chết của Che Guevara?
Sau khi Che quay về từ chuyến dã ngoại dài ngày đó, anh ấy nhận
thấy có những vấn đề ở khu trại - mối bất hòa giữa nhà lãnh đạo Đảng Cộng
sản Bolivia, Mario Monje, cùng một số người thân tín của mình, với một
trong những nhà lãnh đạo của phe chống Monje, một người tên là Moises
Guevara. Monje muốn nắm quyền chỉ huy, trong khi Che lại rất bộc trực, rất
thẳng tính... Tôi nghĩ lẽ ra Che phải chăm lo hơn tới công tác xây dựng sự
đoàn kết, thống nhất mới phải - đó là quan điểm của tôi. Tính cách Che
khiến nhiều khi anh ấy nói năng khá gay gắt, và anh ấy bắt đầu tranh cãi, to
tiếng với Monje, cũng như với những người đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo
đã giúp anh ấy tổ chức chiến dịch đó (vì Inti và một số người khác cũng
nằm trong nhóm của Monje mà). Tuy nhiên, tham vọng của Monje cũng
quá vô lý: ông ta muốn trở thành người chỉ huy toàn bộ lực lượng, đó quả là
một đòi hỏi quá đáng và không đúng lúc chút nào.
Vậy là đã có một số vấn đề phát sinh, và có những chuyện chưa từng
bao giờ được nói đến nhưng chính chúng đã gây tổn thất không nhỏ chút
nào cho phong trào cách mạng ở châu Mỹ Latinh: sự bất hòa giữa những
người ủng hộ Liên Xô và những người ủng hộ Trung Quốc. Điều đó đã chia
rẽ ngay trong nội bộ cánh Tả và những lực lượng cách mạng đúng vào thời
điểm lịch sử khi các điều kiện khách quan đã chín muồi và triển vọng hoàn
toàn khả thi cho loại hình đấu tranh vũ trang mà Che đang muốn phát triển.
Chúng tôi đã phải nỗ lực rất nhiều khi nhận thấy sự rạn nứt đó bắt đầu
xuất hiện! Tháng 12 năm 1966, Mario Monje đã tới Cuba. Sau đó đến lượt
nhà lãnh đạo thứ hai trong Đảng Cộng sản Bolivia là Jorge Kolle. Tôi đã
mời họ tới đây và giải thích cho họ hiểu những gì đã xảy ra. Chúng tôi còn
mời cả Juan Lechín, một lãnh tụ công đoàn - tôi gặp gỡ ông ta suốt ba ngày
