Tại Angola, trong suốt 15 năm, đã có hơn 300 nghìn chiến sỉ quốc tế
Cuba hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình, ngoài ra còn phải kể đến gần 50
nghìn chuyên gia dân sự người Cuba. Đó là một chiến công phi thường của
nhân dân Cuba, đặc biệt là của đội ngũ thanh niên, và hàng chục nghìn
chiến sĩ đã tình nguyện thực hiện sứ mệnh quốc tế này. Những người như
họ đã làm không biết bao nhiêu hành động anh hùng, thể hiện tinh thần hy
sinh và nhân văn cao cả, và hơn hết là tất cả đều tuyệt đối tự nguyện tham
gia. Những chiến công chói lọi ở Angola, cuộc chiến đấu giành độc lập tại
Namibia và chống lại chế độ Apácthai đã củng cố thêm sức mạnh cho nhân
dân chúng tôi - tôi tự hào nói rằng nhân dân Cuba là một kho báu vô giá.
Mặc dù vậy, như tôi đã nói với ông, cũng còn hàng triệu người Cuba khác ở
quê nhà góp công sức vào cuộc đấu tranh cao cả đó.
Những chiến sĩ khởi nghĩa thời thực dân, những chiến sĩ đấu tranh
cho tự do trong phong trào bí mật, những chiến sĩ của Cách mạng Cuba
trong trận đánh ở Playa Girón, rồi trong cuộc khủng hoảng tháng Mười và
cuộc chiến tiễu trừ bọn phỉ trong “chiến tranh bẩn”, những chiến sĩ quốc tế,
lực lượng dân quân, tự vệ, thành viên của Các Lực lượng vũ trang Cách
mạng Cuba và các lực lượng thuộc Bộ Nội vụ - nói chung là toàn bộ lực
lượng vũ trang của chúng tôi - chính là những trái chín ngọt ngào của một
thân cây cổ thụ đã mọc lên trên mảnh đất này, cho dù trong đó người thì có
nguồn gốc châu Phi, người lại có nguồn gốc Tây Ban Nha chăng nữa. Hàng
trăm người Cuba đã tham gia vào cuộc nội chiến Tây Ban Nha năm 1936-
1938 khi nền Cộng hòa bị các lực lượng phát xít và phản động tấn công, và
đã không ít người hy sinh vì lý tưởng cộng hòa cao cả của mình. Bốn thập
kỷ sau, các chiến sĩ Cuba lại lên đường sang châu Phi với hành trang sức
mạnh nâng lên rất nhiều lần sau thắng lợi của Cách mạng, và tại vùng đất
xa xôi này, họ đã chung sức bảo vệ một quốc gia non trẻ chống lại sự xâm
lược của những thế lực phản động. Tất cả đã có 2077 chiến sĩ của chúng tôi
hy sinh trong cuộc chiến này.
Khi còn chưa kịp gột bỏ bụi đường, giống như Marti đã làm để kịp
đến viếng tượng Bolívar, những thành viên của đội quân quốc tế cuối cùng
(của Cuba) khi vừa quay về tổ quốc, cùng với các nhà lãnh đạo của Cách
