CHƯƠNG 20 : VINH VÀ NHỤC
CAM-ĐỊA về tới Ấn thì thấy niềm hứng khởi của dân chúng, so với
hồi vừa thắng được nhà cầm quyền Anh với cuộc « hành trình Muối » nay
không còn nữa.
Vì bấy giờ chính-trị Anh đã xoay chiều và chịu ảnh hưởng của một
đảng-viên Bảo-thủ giữ ghế Ấn-Độ-Vụ là Sir Samuel Hoare. Bởi thế cho nên,
hai hôm mới đây, Nehru cùng Cherouani bị bắt ở Bombay. Đồng thời để đối
phó với một phong-trào không đóng thuế rộng lớn đang tiếp diễn ở các tỉnh
biên-giới miền Bắc, các nhà cầm-quyền địa-phương đã dùng nhiều phương
sách bất hợp pháp, như tịch thu nhà cửa, tiền gửi nhà nhà Băng, bắt bớ các
người tình nghi, khóa miệng báo chí, bãi bỏ các tòa án thường để thay bằng
những tòa án quân-sự, giải tán các đảng chính-trị, cấm đoán tụ họp, biểu-
tình, v.v…
Ngày sau hôm về tới Ấn, Cam-Địa điện cho Phó Vương Anh để phản-
đối về những biện-pháp nói trên và yêu cầu được gặp ông để thảo luận.
Ngày mồng 3 tháng giêng, Cam-Địa tuyên-cáo cùng quốc dân rằng
Chính-phủ Anh ở Ấn đã không chịu thảo luận gì với ông.
Ngày hôm sau thì ông bị bắt. Mới mấy tuần trước, ông là thượng khách
của Anh Hoàng tại điện Buchingham, bây giờ ông cũng lại là « thượng
khách » của Anh Hoàng, nhưng lần này ở ngục Yéravda.
Nhà cầm-quyền Anh quyết tâm diệt phong-trào Quốc-hội. Phần lớn các
lãnh-tụ đều bị bắt. Các tổ-chức trung-ương cùng chi nhánh của Đảng bị giải
tán. Tháng hai năm ấy, 17.800 người bị bắt vì lý do chính-trị.
Vallababhai Patel và Mahadev Desai cũng bị hạ ngục. Cam-Địa đòi
được giam cùng với hai người bạn trên, và hàng ngày ông cùng họ đàm luận
rất mật thiết.
Cam-Địa hàng ngày đọc kỹ các báo, giặt quần áo và dệt cửi. Ban đêm
ông ngắm trăng sao mà suy ngẫm. Ông đọc rất nhiều sách nhất là các tác giả
