CHƯƠNG 19 : THẢM KỊCH TRÊN BỜ BIỂN
BẢN tâm Cam-Địa chưa muốn đi ngay đến chỗ quyết liệt cùng người
Anh, song ông đã hứa cùng Đảng là thời hạn cảnh cáo qua, mà người Anh
chưa chịu nhượng bộ, thì ông sẽ công nhận làm người thừa hành trung tín
của phong trào độc lập.
Khi thi sĩ Tagore tới thăm ông. Vào khoảng trung tuần tháng giêng và
hỏi ông đã quyết định gì chưa, thì ông thú thực là ông chưa nhận thấy « một
tia sáng nào trong sự tối tăm u-ám bao phủ quanh ông ».
Nhưng đến cuối tháng, trong số Young India ngày 27-2, Cam-Địa chỉ
trích những sự bất công của khoảng thuế muối. Trong số sau, Cam-Địa
nghiên cứu về những hình phạt đã chỉ định trong đạo luật ban hành thuế đó.
Và ngày 2 tháng 3 năm 1930 thì gửi cho Phó Vương Anh một bức thư dài
báo trước rằng phong trào bất hợp tác sẽ phát khởi trong 9 ngày.
Ngày quyết liệt đã tới. Hàng chục phóng viên ngoại quốc đã chầu chực
sẵn trong khu Asharam theo gót Cam-Địa từng bước để chờ xem ông hành
động ra sao. Hàng ngàn dân chúng đã túc trực sẵn quanh khu. Và mỗi ngày,
điện tín khuyến khích tự bốn phương thế giới bay đến tới tấp như bươm
bướm. Giáo sĩ Jonh Hayes Holmes điện cho Cam-Địa : « Cầu xin Thượng-
Đế che chở ông ! »
Ngày 12 tháng 3, sau khi cầu nguyện, Cam-Địa chống gậy dẫn đầu 70
đồ đệ, cả nam lẫn nữ, từ giã Saharmati nhắm phía Nam thẳng tiến. Trong 24
ngày liền, ông đi được 200 dặm, tới đâu cũng được hàng ngàn vạn dân
chúng quỳ sẵn ở dọc đường để đón tiếp. Chốc chốc, ông lại dừng bước, hội
họp dân chúng khuyên nhủ mọi người, dùng vải nội hóa, chừa rượu và thuốc
phiện, và nhất là khi nhận được hiệu lệnh ông thì nhất tề phản kháng không
nộp thuế muối cho chính phủ. Bấy giờ ông đã 61 tuổi. Ông đi tới đâu thì các
hương chức trong làng trả lại chức vụ cho người Anh, và thanh niên trai
tráng thì theo nhập vào đoàn lữ hành, ngày 5 tháng 4, Cam-Địa tới ven biển
thì đoàn 70 lữ khách buổi đầu đã thành một đạo quân « không bạo động »
hàng chục chục ngàn người.
