Ấn, có đàn bà con gái cũng mặc. Như thế, người Ấn cho là trái với thói tục
của nước họ. Sau nữa, nếu không phản-kháng mà để đạo luật đó ra đời được,
thì rồi đây khắp các xứ ở Nam-Phi sẽ theo gương xứ Transvaal mà lập
những luật-lệ tương-tự.
Bởi thế cho nên ngày 11 tháng 9 năm 1906, Cam-Địa triệu tập một
cuộc mít-tinh tại nhà hát lớn thành-phố Johannesbourg. Hơn 3 ngàn người
Ấn, dưới quyền chủ toạ của Cam-Địa, đồng thanh thề sẽ phản-kháng đến
cùng những đạo luật kiểm-soát căn-cước Ấn kiều, cùng thảo một bản kiến-
nghị đệ lên Nghị-viện xứ Transvaal yêu cầu thủ-tiêu bản dự luật đó.
Cuộc hội họp ngày 11 tháng 9 mang lại một kết quả là chính-phủ xứ
Transvaal thôi không bắt các đàn bà Ấn-Độ phải khai căn-cước. Thắng lợi
đầu tiên đó khuyến-khích người Ấn theo đuổi công cuộc tranh đấu do Cam-
Địa lãnh-đạo. Chính ông cũng rất hy vọng. Ông cho là không cần gì phải đi
đến sự kháng cự bằng sức mạnh. Nếu lời lẽ phải chăng mà không lay chuyển
được địch thủ, thì biết đâu lòng thanh-cao không vụ lợi, đức nhẫn-nại nhịn
nhục lại không cảm-hoá được chúng ? Chiến-lược lý-tưởng không phải là
tiêu-diệt được kẻ địch mà là làm cho địch cảm-động mà tự ý đổi thay thái-
độ.
Trước khi hành-động, Cam-Địa còn muốn sang Luân-Đôn để tìm cách
dàn xếp lần cuối. Xứ Transvaal là một thuộc địa của Hoàng-gia. Vậy nhà
vua có thể ngăn cản chính-phủ Transvaal không cho ban hành đạo luật. Tới
Anh, ông tiếp xúc với Lord Elgin, Bộ-trưởng Thuộc-Địa và Lord Morley,
Bộ-Trưởng Bộ Ấn-Độ, cùng nhiều nhân-vật khác đã tỏ ra có cảm tình đối
với phong-trào chống sự phân chia chủng-tộc ở Nam-Phi, Ông còn được
mời nói chuyện trước các nghị-viện Dân-biểu.
Lord Elgin hứa sẽ không chấp nhận những đạo luật bài Ấn của Nam-
Phi. Ông yên lòng xuống tầu về, nhưng dọc đường thì được tin Chính-phủ
Anh đã duyệt y các đạo luật đó.
Vậy thì đối với ông con đường hành-động đã vạch rõ. Thỏa thuận với
các nhà cầm quyền Nam-Phi không xong, ông chỉ còn cách chống lại họ.
