Giờ vinh-quang của Cam-Địa đã điểm khi ông đi thăm tỉnh Pundjab,
sau vụ tàn sát ở Yallianoulla. Tới đâu ông cũng được dân chúng hoan hô
nhiệt liệt. Hàng triệu người xô đẩy nhau để tới chiêm ngưỡng ông, mỗi khi
nghe tiếng ông đến tỉnh nào. Ông đã thành tượng trưng của phong-trào dân
tộc quyết-tâm chống lại chính-sách độc ác của người Anh.
Tại Pundjab, không tin hẳn ở lòng vô tư của ủy-ban điều-tra Anh, ông
giúp lãnh-tụ Quốc-hội địa-phương là Motilal Nehru mở một cuộc điều-tra
riêng về vụ tàn sát Yallianoualla. Khắp trên đất Ấn, không ai còn nghi ngờ
về những sự thực mà bản phúc-trình của đảng Quốc-hội đem ra ánh sáng, vì
tên ông ký cùng với những nhân viên điều-tra ở dưới.
Rời xứ Pundjab, Cam-Địa tới Delhi để dự một cuộc hội họp của phong
trào ủng hộ quốc-vương Thổ-nhĩ-kỳ, bấy giờ vừa thua trận bên cạnh các
nước Trung-Âu. Ngồi trên bục cao, ông ngắm nhìn buổi họp sôi nổi dưới
mắt, và đăm-chiêu ngẫm nghĩ. Một tia sáng vụt lóe trong trí não ông. Ông đã
tìm thấy đường lối tranh-đấu mới. Đến lượt ông lên tiếng, thì cử tọa đang ồn
ào bỗng nhiên im lặng để nghe ông buông rơi gọn lỏn một khẩu-hiệu tranh-
đấu gồm 3 tiếng là : « Bất hợp-tác ». Người Ấn không thể chống lại người
Anh về phương-diện này, mà còn hợp-tác với họ về phương-diện kia thì
không thể được. Tẩy chay hàng hóa của người Anh chưa đủ, còn phải tẩy
chay các học đường, các tòa án, các công sở, tư sở, các huy-chương khen
tặng của người Anh ; tóm lại, bất hợp-tác trong tất cả mọi ngành.
Phong-trào bất hợp-tác vì không có tính cách tranh đấu tích cực, như
hội họp và kích thích dân chúng công nhiên kháng Anh, nên không thể gây
ra sự đổ máu được. Cùng lắm, chỉ tù tội hay bị hành hạ lén lút trong ngục
thất thì có nghĩa gì đối với những kẻ đã coi thường danh lợi, và tinh thần khả
dĩ đủ vững bền để coi khinh sự đau đớn của phần xác. Ngoài ra, theo Cam-
Địa, dân chúng tập luyện tự kiểm-soát lấy mình tức là sửa soạn cho nền tự
trị mai sau vậy.
Phong-trào bất hợp-tác mà Cam-Địa đe-dọa chính-phủ Anh đây chỉ là
một phương sách bất đắc-dĩ. Ông hy vọng rằng người Anh sẽ nhượng bộ
