CUỘC ĐỜI TRANH ĐẤU CỦA TÔI - TẬP 2 - Trang 147

của Lloyd George, Bộ trưởng Quân dụng thời bấy giờ, không may đã bị soi
để đi đến một khẳng định rằng những bài diễn thuyết đó là những sản phẩm
tinh thần và khoa học kém cỏi, sáo rỗng và hoang dã. Sau đó tôi đã được
cầm trong tay một vài trong số những bài diễn thuyết đó được in thành một
tập sách nhỏ và đã phải bật cười vì một người cầm bút tầm thường Đức đã
không hiểu biết gì đối với những kiệt tác mang tính chất tâm lý gây được
ảnh hưởng dư luận xã hội về mặt tinh thần. Người đàn ông này đã đưa ra
định kiến vê những bài diễn thuyết gần như là theo ấn tượng để lại cho con
người kiêu ngạo như ông ta, trong khi nhà hùng biện người Anh vĩ đại kia
lại chỉ muốn thích nghi cho phù hợp nhằm tác động mạnh nhất ở mức có
thể lên đám đông đang lắng nghe ông và hiếu theo nghĩa rộng hơn là lên
toàn bộ dân tộc Anh. Nếu quan sát từ góc độ này thì những bài diễn thuyết
của người Anh kia lại là những thành tựu to lớn và tuyệt vời vì chúng đã
đưa ra một kiến thức đáng kinh ngạc về tinh thần của đông đảo các tầng lớp
xã hội. Sức ảnh hưởng của chúng cũng thực sự rất có hiệu quả.
Người ta đã so sánh với sự luyên thuyên vô dụng của một Bethmann –
Hollweg. Có vẻ như những bài diễn thuyết này nhiều ý tưởng hơn, nhưng
trong thực tế nó chỉ bộc lộ sự bất tài, kém cỏi của con người này khi nói
chuyện với quần chúng của ông ta, cái điều ông ta gần như không thể làm
được. Mặc dù vậy, một cái óc bã đậu thông thường của một anh chàng
người Đức tiểu tiết, mô phạm, ra vẻ được giáo dục đầy đủ cả về mặt khoa
học lẫn tự nhiên lại có thể đánh giá tinh thần của cả một bộ trưởng Anh qua
ấn tượng mà một bài diễn thuyết nhâm tới sự tác động quần chúng để lại
trong nội tâm đã bị suy yếu trước kiến thức đao to búa lớn và qua ấn tượng
khi đem ra so sánh với sự nhảm nhí, tầm phào của một chính trị gia người
Đức ở một nơi người ta dễ bị ảnh hưởng hơn. Việc Lloyd George không chỉ
sánh ngang với một Bethmann-Hollweg về thiên tài bẩm sinh mà còn giỏi
hơn hàng ngàn lần đã chứng minh rằng ông đã tìm ra trong những bài diễn
thuyết của mình hình thức và cách thể hiện mở được cánh cửa trái tim của
đông đảo quần chúng của ông cũng như cuối cùng đã khiến họ hoàn toàn
phải phục tùng mong muốn của chính bản thân ông. Ngay trong ngôn ngữ