CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP NAPOLEON BONAPARTE - Trang 387

thế nữa đang cấp tốc kéo đến tăng cường trên nhiều ngả đường khác nhau.
Hầu hết các thống chế, kể cả Nây, đều ngã lòng. Napoleon là người duy
nhất còn đầy hăng say và khí thế, và ông ta vẫn cố gắng truyền lại cho các
thống chế tinh thần lạc quan ấy. "Napoleon tỏ ra cương nghị và như trẻ lại",
những người đọc chứng kiến đã kể lại như vậy. Đến Vít-tơ-ri ngày hôm
trước thì ngày hôm sau, 26 tháng 1, Napoleon cho tập trung hết lực lượng
và đã đánh bật được Bluy-khe ra khỏi Xanh Đi-di-ê. Từ Xanh Đi-di-ê, sau
khi đã quan sá được hành động của quân Phổ, Napoleon tiến đánh quân
Phổ và đánh quân đoàn Nga của ốt-xren Xắc-ken. Ngày 31 tháng 1, ở Biên,
Napoleon đã đánh thắng một trận mới vô cùng gay go, và trận này đã khôi
phục tinh thần cho binh sĩ, lúc đo đang bạc nhược lên rất nhiều. Bluy-khe
bị đánh bại, vội vã lui về Ba xuya Ô-bơ, nơi mà chủ lực quân của Svác-
xen-be đã đến tập trung. Quân Liên minh điều động một khối 12 vạn 2
nghìn quân ở khoảng giữa Sô-mông và Ba Xuya Ô-bơ. Trong tay chỉ còn
hơn 3 vạn quân, nhưng Napoleon quyết tâm nghênh chiến, không lui. Trận
Rô-ti-e đã diễn ra từ tinh mơ ngày 1 tháng 1, kéo dài đến 10 giờ. Sau đó,
Napoleon vượt sông Ô-bơ không bị địch truy kích và tới Tơ-roay vào ngày
3 tháng 2. ở Rô-ti-e, quân Pháp có thể tin rằng mình sắp thắng lợi hoàn
toàn; thắng lợi của Napoleon trong việc chống lại được những lợc lượng
đông gấp bốn, gấp năm lần thật vô cùng to lớn. Nhưng không phải vì thế
mà tình hình không còn cực kỳ nguy hiểm, quân đội nhận được viện binh
rất ít và rất chậm. Nây, Mắc-đô-nan, Béc-ti-ê, Mác-mông đều cho rằng biện
pháp duy nhất để cứu vãn ngai vàng là đàm phán hoà bình và khi hội nghị
Sa-ti-ông bị thất bại thì họ tỏ ra buồn bực. Nhưng nghị lực của Napoleon
ngày càng lớn mạnh song song với sự hiểm nghèo. Ngay từ năm 1812, các
thống chế đã nhận xét thấy ở Napoleon có những biểu hiện trì trệ, mệt mỏi,
hình như thiên tài quân sự của Napoleon bị giảm sút. Nhưng vào tháng 2 và
tháng 3 năm 1814, các thống chế không còn tin vào con mắt của mình nữa
và thấy trước mặt họ vẫn là tướng Bô-na-pác, người anh hùng trẻ tuổi ở ý
và ở Ai Cập tựa hồ như Napoleon đã trút bỏ được cái gánh nặng của 15
năm trị vì, 15 năm chiến tranh đẫm máu, 15 năm cai rị một cách độc đoán
cái đế quốc rộng lớn của ông và Châu Âu chư hầu. Napoleon giữ vững tinh