cả đều rõ ràng. Bô-na-pác đã ra lệnh cho tướng Ba-ra-gây Đin-li-ê đánh
chiếm Vơ-ni-dơ. Đến tháng 3 năm 1797, mọi việc đều xong xuôi; sau 13
thế kỷ lịch sử độc lập và có biết bao nhiêu sự kiện phong phú, nước Cộng
hòa buôn bán này đã không còn nữa. Món chiến lợi phẩm béo bở để chia
nhau - món duy nhất mà Bô-na-pác còn thiếu để có thể ký với người áo một
hòa ước tối hậu và có lợi - đã rơi vào tay Bô-na-pác như vậy đó. Nhưng
việc đánh chiếm Vê-ni-xi lại giúp cho Bô-na-pác một việc khác, hoàn toàn
bất ngờ.
Vào một buổi tối tháng 5 năm 1797, một người đưa thư đã mang đến
bản doanh của Tổng chỉ huy quân đội Pháp, tướng Bô-na-pác, đang ở Mi-
lan, một tin khẩn của tướng Béc-na-đốt, cấp dưới của Bô-na-pác, báo rằng
y vừa chiếm được Tơ-ri-ét. Vấn đề là ở chỗ đã lấy được một cái cởp trong
tay một hầu tước Ăng-tơ-re-gơ nào đó, một tên bảo hoàng và tay sai của
bọn Buốc-bông. Để trốn quân Pháp, Ăng-tơ-re-gơ đã từ Vơ-ni-dơ đến Tơ-
ri-ét, nhưng Béc-na-đốt đã vào thành phố rồi và đã bắt được y. Chiếc cởp
ấy chứa nhiều tài liệu lạ lùng. Để có thể hiểu hết lợi hại của việc bắt được
chiếc cởp ấy, cần nhắc qua sự việc đang xảy ra ở Pa-ri hồi đó.
Giới tài chủ lớn, tư bản thương nghiệp và quý tộc địa chủ-hay có thể
gọi được là cái "chất nuôi dưỡng" cuộc bạo động Tháng Hái nho năm 1795-
chưa hề bị tiêu diệt và lại càng không hệ bị đạn đại bác của Bô-na-pác tiêu
diệt. Đại bác của Bô-na-pác chỉ tiêu diệt được bộ tham mưu của chúng,
những phần tử cầm đầu các khu vực đã sát cánh với những tên bảo hoàng
tích cực trong ngày hôm đó. Nhưng còn bộ phận trên đây của giai cấp tư
sản, ngay cả sau Tháng Hái nho, vẫn không ngừng ngấm ngầm chống lại
Viện Đốc chính.
Vào mùa xuân năm 1796, khi tổ chức cách mạng của Ba-bớp bị bại lộ
và ám ảnh của một cuộc khởi nghĩa của giai cấp vô sản, nghĩa là của một
Tháng Đồng cơ mới, bắt đầu gây hoảng hốt cho bọn hữu sản thành thị và
nông thôn thì bọn bảo hoàng bị đánh bại trong cuộc bạo động Tháng Hái
nho đã lại hồi phục tinh thần và ngóc đầu dậy. Nhưng lần này nữa, chúng
lại đã tính lầm, cũng như vào mùa hè năm 1795 ở Quy-brông, và Tháng
Hái nho ở Pa-ri. Lần này nữa, chúng lại đã không đếm xỉa đến một thực tế
