Chương III
Cuộc xâm chiếm Ai Cập và chiến dịch
Xi-ri 1798-1799
Trong sự nghiệp lịch sử của Na-pô-lê-ông, cuộc viễn chinh Ai Cập -
cuộc chiến tranh lớn thứ hai của ông ta - giữ một vai trò đặc biệt, và trong
lịch sử xâm chiếm thuộc địa của Pháp, mưu đồ đó cũng chiếm một địa vị
hoàn toàn đặc biệt.
Giai cấp tư sản ở Mác-xây và ở khắp miền nam nước Pháp có những quan
hệ rất rộng rãi và rất có lợi lộc cho nền thương mại và kỹ nghệ Pháp với các
nước ở vùng Cận Đông, nói một cách khác, với các hải cảng của bản đảo
Ban-căng, với nước Xi-ri, Ai Cập, với các đảo ở phía đông Địa Trung Hải
và ác-si-pen. Cũng đã từ lâu, các tầng lớp tư sản Pháp nói trên mong mỏi
nước Pháp củng cố được địa vị chính trị ở các nước có nhiều nguồn lợi đó,
nhưng lại rất lộn xộn về tổ chức chính sự; cho nên việc buôn bán ở đó
thường xuyên cần đến sự bảo hộ và uy thế của quân đội. Vào cuối thế kỷ
thứ XVIII, những tài nguyên giàu có của Xi-ri và Ai Cập đã được rất nhiều
người miêu tả một cách quyến rũ; nếu biến những nơi đó thành thuộc địa và
lập ở đó những đại lý thương mại thì sẽ thu được những nguồn lợi to lớn.
Những nhà ngoại giao Pháp từ lâu đã nhòm ngó các nước Cận Đông ấy.
Những nước ấy là một bộ phận đất đai của hoàng đế Công-xtăng-ti-nốp và
nằm trong lãnh thổ của triều đình ốt-tô-man (hồi ấy người ta gọi chính phủ
Thổ Nhĩ Kỳ như vậy), nhưng sự tổ chức bảo vệ những đất đai ấy của Thổ
Nhĩ Kỳ hình như quá yếu ớt. Đã từ lâu, trong các giới cầm quyền Pháp,
người ta nhìn xứ Ai Cập, với địa thế nằm giữa Địa Trung Hải và Hồng Hải,
như một căn cứ mà từ đó có thể uy hiếp được các đối thủ về kinh tế và
