phục Ai Cập. Phương Đông luôn luôn hấp dẫn Bô-na-pác. Và vào thời kỳ
này của đời mình, tâm trí Bô-na-pác bị A-lếch-xăng Ma-xê-đoan xâm
chiếm nhiều hơn là Xê-da hay Sác-lơ-man-nhơ hoặc bất cứ vị anh hùng nào
khác của lịch sử. Sau đó ít lâu, trên sa mạc ở Ai Cập, với giọng nửa đùa
cợt, Bô-na-pac nói với các chiến hữu của ông ta rằng đáng tiếc là mình "đã
ra đời quá muộn" và đã không được sống và thời kỳ mà "A-lếch-xăng sau
khi chinh phục được châu á, đã tự xưng với nhân dân là con Trời và được
tất cả phương Đông tin như vậy". Rồi Bô-na-pác nghiêm trang nói tiếp:
"Châu Âu là một cái hang chuột, chưa bao giờ ở châu âu có những đế quốc
vĩ đại và những cuộc cách mạng vĩ đại như ở phương đông".
Những xu hướng thầm kín đó của Bô-na-pác hoàn toàn phù hợp với
yêu cầu của thời bấy giờ và với lợi ích sự nghiệp của Bô-na-pác. Thực tế là
từ cái đêm không ngủ ấy ở nước ý , Bô-na-pác đã quyết định không muốn
chỉ chiến thắng duy nhất vì Viện Đốc chính nữa, mà Bô-na-pác nhằm đạt
đến quyền lực tối cao. "Tôi không biết phục tùng nữa rồi". Trong thời gian
đàm phán hoà bình với áo, Bô-na-pác đã công khai tuyên bố như vậy ở
tổng hành dinh của mình khi nhận được những chỉ thị từ Pa-ri gửi tới làm
ông ta bực mình. Nhưng lật đổ Viện Đốc chính ngay lúc bấy giờ thì chưa
thể làm được. Tình hình chưa chín muồi, và nếu Na-pô-lê-ông đã không
biết phục tùng nữa thì ông ta cũng còn biết chờ thời cơ thuận lợi. Viện Đốc
chính chưa mất hết tín nhiệm và Bô-na-pác còn chưa đủ trở thành đứa con
cưng và thần tượng của toàn thể quân đội, mặc dầu Bô-na-pác đã có thể
hoàn toàn tin cậy vào những sư đoàn mà ông ta đã chỉ huy ở ý . Nhưng sử
dụng thế nào cho tốt thời gian chờ đợi, còn cách nào hơn là dùng nó vào
những cuộc chinh phục mới, những chiến công mới, rực rỡ trên đất nước
của các vị Pha-ra-ông, trên xứ sở của kim tự tháp theo tấm gương của A-
lếch-xăng Ma-xê-đoan, và đe dọa nước Anh đáng ghét kia trên đất ấn Độ
của họ.
Trong trường hợp này, sự giúp đỡ của Tan-lây-răng đối với Bô-na-pác
thật vô cùng cần thiết. Trong hàng loạt vấn đề ấy, Tan-lây-răng "không tin
