tưởng sắt đá" lắm, nhưng Tan-lây-răng thấy rõ ràng là có khả năng thành
lập ở Ai Cập một thuộc địa Pháp giàu có và phồn vinh, có lợi về mặt kinh
tế, Tan-lây-răng đã báo cáo vấn đề này lên Viện Hàn lâm khoa học, ngay cả
trước khi biết ý đồ Bô-na-pác. Kẻ quý tộc cơ hội chủ nghĩa chui vào chính
phủ cộng hoà ấy chẳng qua cũng chỉ là nhân cơ hội đó mà phát biểu những
nguyện vọng của cái giai cấp quan tâm đặc biệt đến việc buôn bán với vùng
Cận Đông, là những thương gia Pháp. thêm vào đó là Tan-lây-răng mong
được Bô-na-pác, nhìn y bằng con mắt thiện cảm, vì nhìn vào Bô-na-pác,
con mắt tinh đời của nhà ngoại giao ấy đã đoán trước được đó sẽ là người
chủ tương lai của nước Pháp và là người nhất định sẽ bóp chết được phái
Gia-cô-banh.
Nhưng Bô-na-pác và Tan-lây-răng đã không phải khó khăn nhiều để
thuyết phục Viện Đốc chính cho binh lính, tiền bạc, tàu bè dùng vào cuộc
xâm chiếm xa xôi và nguy hiểm đó. Trước hết (và lại là điều quan trọng
hơn cả), vì những lý do chung về kinh tế và những lý do riêng về chính trị
và quân sự, Viện Đốc chính cũng đã nhìn thấy lợi ích và ý nghĩa của cuộc
xâm chiếm này, và sau nữa (điều này chẳng quan trọng gì) vì một vài người
trong số các vị đốc chính, như Ba-ra chẳng hạn, thật ra có thể cho rằng
cuộc viễn chinh xa xôi và nguy hiểm ấy có cái lợi chính vì nó xa xôi và
nguy hiểm... Việc Bô-na-pác đột nhiên nổi danh vang lừng đã làm cho họ lo
lắng từ lâu; Viện Đốc chính rõ hơn ai hết việc Bô-na-pác "không biết phục
tùng nữa". Na-pô-lê-ông chẳng đã ký hoà ước Cam-pô Phoóc-mi-ô theo ý
riêng của ông không đếm xỉa đến một số ý kiến mà Viện Đốc chính đã phát
biểu rõ ràng đó sao? Trong buổi đón tiếp long trọng Na-pô-lê-ông ngày 10
tháng 12 năm 1797, ông đã không xử sự như một "chiến sĩ" trẻ tuổi tiếp
nhận những lời khen ngợi của tổ quốc với một tấm lòng cảm động và biết
ơn, mà lại làm như một vị hoàng đế La Mã được cái Thượng nghị viện tôi
tớ nghênh đón trong cuộc lễ khải hoàn tổ chức sau một trận chiến thắng:
thái độ lầm lì, lạnh lùng gần như cau có, ông ta đã nhận tất cả những vinh
dự ấy như một việc tất nhiên phải thế và nghĩa vụ buộc phải thế đối với ông
ta.
