LỜI GIỚI THIỆU
Tựa gốc của Cuộc nổi loạn ngoạn mục là Botchan - được đặt theo cách mà
Kiyo, người vú già tận tụy luôn trìu mến gọi nhân vật chính - cũng là người
kể chuyện trong tác phẩm. Đây là từ thường được dùng để chỉ những đứa bé
trai, những cậu trai trẻ thuộc gia đình sang trọng, quyền quý, có địa vị tương
đối trong xã hội hoặc những người lớn nhưng chưa thật sự trưởng thành về
mặt tâm lý, ngoài ra cũng có thể được sử dụng để thay thế tên riêng ở Nhật
Bản. Cách gọi như thế còn thể hiện lòng tôn trọng, yêu thương thân thiết
đối với người khác, giống như tình cảm của Kiyo dành cho cậu chủ. Cũng
có trường hợp nó bày tỏ thái độ phê phán. TừBotchan mang nhiều ý nghĩa,
lúc bổ sung, kết hợp, lúc lại độc lập với nhau: là một đứa con trai nhỏ tuổi;
một tâm hồn non nớt, ấu trĩ; đôi khi là một tính cách rộng lượng, khoan
dung đến độ dễ dãi và cả vô trách nhiệm, còn ở mức độ cực đoan nó ám chỉ
một con người hư hỏng. Tất cả những khía cạnh này, ngoại trừ ý nghĩa cuối
cùng, ít nhiều đều minh họa cho tính cách nhân vật chính. Song, bên cạnh
đó, “cậu ấm” trong tác phẩm vẫn có nhiều đặc điểm khác, thậm chí trái
ngược với khái niệm “Botchan”.
***
Đã trải qua hơn một thế kỷ kể từ khi được xuất bản lần đầu tiên, Botchan
vẫn là một trong những tác phẩm văn học nổi tiếng, thu hút số lượng độc
giả nhiều nhất và được yêu thích nhất tại Nhật Bản. Bất chấp xã hội Nhật
Bản được phản ánh trong tiểu thuyết là vào thời kỳ diễn ra công cuộc hiện
đại hóa một cách mạnh mẽ, nhanh chóng và toàn diện trên mọi mặt của đời
sống, đồng thời những ảnh hưởng, dấu tích của chế độ phong kiến vẫn còn
vương vấn trong hoài niệm của con người, Botchan luôn ẩn chứa một sức
sống mãnh liệt, khả năng lan tỏa sâu rộng cũng như mức độ gần gũi, gắn bó
sâu sắc với nhiều thế hệ bạn đọc chứ không phải chỉ mang ý nghĩa lưu giữ
