PHẦN THỨ HAI
1
Mùa xuân 1917, khi bác sĩ Richard Diver lần đầu tiên tới Zurich, y hai
mươi sáu tuổi: đương độ đối với người đàn ông, đương độ nhất đối với một
người chưa lập gia đình. Ngay trong thời chiến, đó cũng là lứa tuổi tuyệt
hảo đối với Dick, đã trở thành một người đáng quý lắm, một thứ “đầu tư”
quá quan trọng để không dùng làm thịt cung cấp cho đại bác được. Những
năm sau đó, Dick có cảm tưởng không phải vì vô tâm mà y đã thoát được,
nhưng chẳng bao giờ Dick đào sâu hơn vấn đề để tìm hiểu. Bề gì thì năm
1917 y cũng bất cần vụ đó và chống chế bằng cách nói rằng chiến tranh
không liên quan đến mình. Chỉ thị mà cấp trên ban cho là tiếp tục học tại
Zurich và thi lấy bằng cấp, đúng như ý định của Dick.
Thụy Sĩ khác nào một hải đảo bị những làn sóng chiến tranh vỗ bờ, một
mặt là những trận sấm sét ở Gorizia, những cơn mưa lũ dọc theo sông
Somme và sông Aisne ở mặt khác. Thêm một lần người ta gặp tại các tổng
Thụy Sĩ nhiều người ngoại quốc tới lo manh mối những mưu toan hơn là để
chữa bịnh. Nhưng thật ra cũng chỉ là đoán chừng thấy như thế. Những
người đàn ông thầm thì trong các quán cà phê ở Berne và Genève rất có thể
chỉ là những nhà buôn hột xoàn hay những chuyên viên đi chào hàng. Tuy
nhiên, người ta cũng phải trông thấy những đoàn xe lửa chở đầy những
thương binh, những người mù, những người lính chỉ còn một chân, những
thân mình sắp chết, gặp nhau giữa những mặt hồ chói ngời ánh sáng ở
Neuchatel và Constance.
Trong các quán lave, trên những tủ kính có dán những tấm bích chương
màu sắc rất đẹp mô tả những người Thụy Sĩ chiến đấu bảo vệ biên giới hồi
