Hình 2: Nhóm tái chuẩn hóa, các bước từ một đến ba (bắt đầu từ phía trên):
bốn hộp lớn chứa bốn hộp nhỏ, ở bước một có một hộp tối màu, áp dụng
liên tiếp nguyên tắc thiểu số.
Tình cờ, trước hôm diễn ra bữa tiệc thịt nướng ở Boston, tôi lang thang ở
New York nên tiện chân ghé qua văn phòng của Raphael Douady, một người
bạn mà tôi muốn khuyên để anh ấy làm việc ít đi – “làm việc” nghĩa là tham
gia vào một hoạt động mà khi bị lạm dụng sẽ dẫn tới hiện tượng trí não lờ
đờ, tư thế xấu, và ảnh hưởng đến các đường nét trên khuôn mặt. Cũng hết
sức tình cờ, nhà vật lý học người Pháp Serge Galam cũng đang ở chơi, và
cũng chọn văn phòng của anh bạn tôi làm nơi giết thời gian và thưởng thức
ly cà phê expresso dở tệ của Raphael. Galam là người đầu tiên áp dũng kỹ
thuật tái chuẩn hóa vào các vấn đề xã hội và khoa học chính trị; tên tuổi ông
đã trở nên khá quen thuộc, vì đây là tác giả của cuốn sách chủ chốt về lĩnh
vực này, cuốn sách đã nằm hàng tháng trời ở tầng hầm nhà tôi, trong gói bưu
kiện do Amazon gửi tới và vẫn chưa được mở ra. Ông giải thích tỉ mỉ về
nghiên cứu của mình và chỉ cho tôi xem một mô hình bầu cử trên máy vi
tính, theo đó một nhóm thiểu số chỉ cần vượt qua một tỉ lệ nhất định nào đó
để những lựa chọn của họ có thể chiếm ưu thế.
Ảo tưởng tương tự cũng tồn tại trong các thảo luận chính trị và được các
“nhà khoa học” chính trị lan truyền: Bạn nghĩ rằng khi một đảng cực tả hoặc
cực hữu nhận được, giả dụ là, sự ủng hộ của 10% dân số, thì điều đó có
nghĩa ứng viên của họ sẽ nhận được 10% phiếu bầu. Không hề: nên phân
loại những cử tri gốc này vào nhóm “cố định” và họ sẽ luôn bầu cho đảng
của mình. Nhưng một số cử tri linh hoạt cũng có thể bầu cho đảng cực đoan
đó, tương tự như việc những người không ăn kosher có thể ăn đồ ăn kosher.
Đây là những người cần phải để mắt đến, vì họ có thể làm tăng lượng phiếu
bầu cho đảng cực đoan kia. Các mô hình của Galam tạo ra những hiệu ứng
khác thường trong khoa học chính trị – và các dự đoán của ông rốt cuộc lại
gần với kết quả thật hơn là những ý kiến số đông ngây thơ.
QUYỀN PHỦ QUYẾT
