Chương 18
LÀM THẾ NÀO ĐỂ SUY NGHĨ CÓ
LÝ TRÍ VỀ SỰ LÝ TRÍ
Nhà hàng không nhà bếp – Khoa học từ những nấm mồ – Đừng bắn về phía
bên trái của người chơi piano – Thương gia của lý trí
N
gười bạn Rory Sutherland của tôi tuyên bố rằng chức năng thực sự của bể
bơi là cho phép tầng lớp trung lưu được mặc đồ bơi ngồi quanh đó mà
không có vẻ nực cười. Với các nhà hàng ở New York cũng vậy: bạn nghĩ
rằng nhiệm vụ của họ là nấu ăn phục vụ mọi người, nhưng đó không phải là
mục tiêu của họ. Nghề của họ là tính giá trên trời cho các loại rượu đong
theo ly, nhưng lại thu hút bạn đến bằng cách phục vụ đồ ăn ít tinh bột (hay ít
cái-gì-đó) ở mức giá hòa vốn. (Dĩ nhiên, mô hình kinh doanh này thất bại ở
Ả-rập Saudi.)
Vì thế, khi bàn đến tôn giáo và, ở một chừng mực nào đó, những điều mê tín
cổ xưa, chúng ta nên xem xét về những mục đích của nó, hơn là tập trung
vào khái niệm “niềm tin,” ở đây là niềm tin tri thức theo định nghĩa khoa
học nghiêm ngặt. Trong khoa học, niềm tin là niềm tin theo nghĩa đen; là
đúng hoặc sai, không bao giờ mang nghĩa bóng. Trong cuộc sống thực tế,
niềm tin là công cụ để làm việc, không phải là sản phẩm cuối cùng. Điều
này tương tự với tầm nhìn: mục đích của đôi mắt là định hướng cho bạn theo
cách tốt nhất, và đưa bạn ra khỏi rắc rối khi cần thiết hoặc giúp bạn tìm kiếm
con mồi ở khoảng cách xa. Mắt không phải là bộ cảm biến được thiết kế để
nhìn ra những phổ điện từ. Nhiệm vụ của mắt không phải là tạo ra những
miêu tả khoa học và chính xác về thực tế, mà chỉ là những mô tả hữu ích
nhất cho sự tồn tại.
ĐÁNH LỪA THỊ GIÁC
