như khi bắn súng, bạn nhắm mục tiêu chệch đi một chút. (Xem Hình 3.) Tôi
đã chỉ rõ trong cuốn Thăng hoa trong nghịch cảnh rằng việc mắc một số loại
sai lầm thực ra lại là những hành động lý trí nhất, khi những sai lầm này
không gây thiệt hại nhiều, bởi chúng thường sẽ dẫn lối đến những khám phá
bất ngờ. Một thế giới không lỗi sẽ không có penicillin, không có thuốc hóa
trị… hầu như không có bất cứ loại thuốc nào và chắc chắn nhất là cũng
không có con người.
Đó là lý do tại sao lâu nay tôi vẫn luôn phản đối việc nhà nước quy định cho
chúng ta đâu là những việc “nên” làm: chỉ có sự tiến hóa mới biết rõ cái
“sai” nào thực sự là sai, với điều kiện tồn tại da thịt trong cuộc chơi để sự
chọn lọc diễn ra.
TÔN GIÁO ĐỂ LÀM GÌ?
Do đó, quan điểm của tôi ở đây là tôn giáo tồn tại để bảo đảm việc thực thi
quản lý rủi ro đuôi qua các thế hệ, bởi vì những điều luật rõ ràng và vô điều
kiện của chúng đều dễ giảng dạy và thực hiện. Chúng ta đã sống sót bất chấp
sự tồn tại của các rủi ro đuôi; và điều này không thể diễn ra một cách quá
ngẫu nhiên đến vậy.
Hãy nhớ rằng da thịt trong cuộc chơi có nghĩa là bạn không cần quan tâm
đến những gì người ta nói, mà chỉ cần chú ý đến những việc họ làm, và họ
dám chấp nhận rủi ro ở mức độ nào. Hãy để sự sống sót lên tiếng.
Những điều mê tín có thể là những vec-tơ cho các quy tắc quản lý rủi ro.
Chúng ta có những thông tin xác thực về việc những người có chúng đều đã
sống sót; xin nhắc lại, đừng bao giờ xem nhẹ bất cứ điều gì cho phép bạn
sống sót. Ví dụ, Jared Diamond
bàn về “tính hoang tưởng hữu ích” của
các cư dân Papua New Guinea, những điều mê tín đã giúp họ không ngủ
dưới những cái cây chết
. Không quan trọng điều ngăn cản bạn là sự mê
tín hay sự hiểu biết khoa học về xác suất, miễn là bạn không ngủ dưới những
cái cây đã chết. Và nếu bạn mơ đến cái ngày mọi người sử dụng xác suất để
