Hình 1: Vỏ hộp nước chanh có chữ U khoanh tròn thể hiện nó là một thực
phẩm kosher
.
Cái hài hước nằm ở chỗ, ví dụ về sự phức tạp này đến với tôi khi tôi đang
giúp mọi người ở Viện Nghiên cứu các Hệ thống Phức tạp New England
chuẩn bị bữa tiệc thịt nướng mùa hè. Khi những người chủ trì bữa tiệc đang
sắp xếp bàn ghế và mở thùng đồ uống, một người bạn mộ đạo và chỉ ăn đồ
kosher tiến đến chào tôi. Tôi mời ông một hộp nước đường pha axit citric
màu vàng mà người ta vẫn gọi là nước chanh, trong bụng đinh ninh rằng ông
sẽ từ chối vì phải tuân thủ các điều luật về ăn uống của tôn giáo mình.
Nhưng không. Ông uống thứ nước đó, và một người khác cũng tuân theo
luật ăn uống kosher nói, “Đồ uống ở đây đều là kosher cả.” Chúng tôi nhìn
vào vỏ hộp giấy. Có một ký hiệu nhỏ xíu, một chữ U được khoanh tròn, thể
hiện rằng thức uống đó là kosher. Người nào cần biết và phải đi tìm ký hiệu
đó sẽ phát hiện ra nó. Với cá nhân tôi, như nhân vật trong vở kịch Trưởng
giả học làm sang của Moliere bất ngờ phát hiện ra rằng suốt bấy nhiêu năm
ông ta đã nói chuyện văn vẻ mà không hề biết, tôi cũng chợt nhận ra rằng
bấy lâu nay tôi tiêu thụ các loại đồ uống kosher mà không biết.
TỘI PHẠM BỊ DỊ ỨNG VỚI LẠC
Một ý tưởng kỳ lạ nảy ra trong đầu tôi. Số người ăn theo chế độ kosher
chiếm chưa đến 0,3% tổng dân số Mỹ. Ấy thế mà hầu như mọi loại đồ uống
đều là kosher. Tại sao vậy? Đơn giản: bởi vì khi áp dụng các tiêu chuẩn
kosher cho mọi sản phẩm, các nhà sản xuất, tiệm tạp hóa, và các nhà hàng sẽ
không phải phân biệt đồ uống kosher và không kosher, với những dấu hiệu
đặc biệt, các quầy hàng riêng, kho lưu trữ riêng, và các trang thiết bị kho
hàng riêng. Và nguyên tắc đơn giản làm thay đổi cái toàn thể được diễn đạt
như sau:
Một người ăn uống theo chế độ kosher (hay halal
) sẽ không bao giờ đụng
đến những thức ăn không đáp ứng các yêu cầu của chế độ ăn kosher (hay
