TẬP II
Đúng như vậy, “Đaghextan của tôi” đó là tác phẩm Văn xuôi của một nhà
thơ. Nói thế hoàn toàn không có nghĩa đơn giản trước mặt bạn đọc là một
thứ văn xuôi có chất thơ. Không. Trong cuối sách đặc biệt này vừa có chỗ
giành cho văn xuôi vừa có chỗ giành cho thơ. Đồng thời nó cũng có chỗ
dành cho cái giản dị và cái phức tạp, cái hài và cái bi, cái cao cả và cái
thường ngày. Raxun Gamzatốp viết tác phẩm văn xuôi của mình như một
bản giao hưởng nhiều giọng, nhiều âm thanh của cuộc sống. Trước hết nó
như một lời tự thú sáng tác của một nhà nghệ sỹ. Đồng thời nó giống như
một cuốn sách với những suy tư triết lý về Cuộc đời, về Số phận, về Nghệ
thuật. Và nhiều điều khác nữa. Chính vì vậy mà trong truyện mới tràn đầy
những vần thơ đến như thế và xen vào nó còn có cả những truyện vừa,
truyện ngụ ngôn giáo huấn, những câu tục ngữ, ngạn ngữ dí dỏm. Nhận
thức rõ công trình của mình như một thứ truyện không thể phân chia nó làm
hai phần: cuốn thứ nhất và cuốn thứ hai. Lần xuất bản này, trước mặt bạn
đọc là “Đaghextan của tôi” cuốn thứ hai. Chúng tôi lưu ý các bạn đến lời đề
từ cho cuốn thứ hai này: “ Dân tộc nhỏ cần phải có bè bạn lớn”…Không
phải ngẫu nhiên mà những từ ấy báo trước về câu chuyện sẽ tiếp tục. Trong
cuốn thứ nhất tác giả giành mối quan tâm lớn nhất cho cá nhân, đôi khi đó
chỉ là số phận riêng của mình, là công việc sáng tác: tác giả đã kể về “cậu
con trai không ai biết đến của nhà thơ Đaghextan Gamzát rời làng bản, lúc
đầu tới Makhátkala sau đó tới Matxcơva” đã trở thành nhà thơ như thế nào:
tác giả kể về cha, mẹ mình, về bạn bè và những người cùng làng bản. Cuốn
thứ hai nói tới số phận của nhân dân, tới lịch sử dân tộc. Raxun Gamazatốp
có suy nghĩ rất hiện đại, và suy nghĩ về những điều quan trọng khi ông
hướng tới những trang quá khứ, khi nhắc lại những huyền thoại thơ mộng
và làm sống lại những truyền thuyết cổ. Cuốn sách nói về người nghệ sỹ và
lao động của anh ta đã trở thành cuốn sách nói về Tổ quốc, về đời sống mới
hôm nay của nhân dân. Hơn nữa nó lại rất quan trọng vì khi suy nghĩ đến số
