Nguyễn Thị Ý, Trần Thị Tuần, Thái Thị Oanh
Trương Thị Vân, Nguyễn Thị Thanh, ị Thuỷ, Phan Thị Đốc
Nguyễn Thị Kim, người huyện Lương Tài, trấn Bắc Ninh, là cung nhân của
Lê Chiêu Thống; đầu năm Kỷ Dậu (1789), Lê chúa viện quân nước Thanh
sang để lấy lại nước, bị Tây Sơn đánh thua. Lê chúa chạy sang nước Thanh,
Thị không theo kịp. Lẩn trốn ở thôn ấp, người không ai biết. Năm Gia Long
thứ 3 (1804), áo quan của Lê chúa từ nước Thanh đưa về đến Bắc Thành,
Thị đến đón tang thương khóc, bảo người nhà rằng việc của tôi đã xong rồi,
bèn uống thuốc độc chết. Viên Tổng trấn là Nguyễn Văn Thành cấp cho
tiền và gấm khâm liệm chôn cất rồi làm bản đem việc tâu lên xin nêu khen.
Việc giao xuống bộ Lễ bàn. Bộ Lễ xin ban cho biển ngạch. Vua bèn sai
quan Bắc Thành dựng bia đá ở làng, khắc rằng: "Ngôi mộ của An trinh tuẫn
tiết Nguyễn Thị Kim" cấp cho 2 người phu coi mộ và 20 mẫu tự điền, sai
họ Lê trông coi việc thờ cúng.
Nguyễn Thị Ngữ, nguyên là người ở châu Bố Chính, trấn Quảng Bình, sau
dời ở huyện Hương Trà, phủ Thừa Thiên, là phu nhân của Thiếu sư Đặng
Đức Siêu. Năm 15 tuổi, lấy Thiếu sư đẻ được một con trai là Thiêm và một
con gái. Gặp loạn Tây Sơn, Thiếu sư bỏ nhà vào Gia Định, phu nhân tuổi
mới 21, mong chồng giữ chí, dạy bảo con cái. Tư Đồ và Thiếu phó của Tây
Sơn tranh nhau muốn lấy, phu nhân thề không đổi tiết. Năm Minh Mạng
thứ 8 (1827); nêu khen là tiết phụ, bộ bàn nên liệt vào hạng ưu; xuống sắc
cho bức biển có 4 chữ: "Đông quản phương tiên" (quản bút đo mức tiếng
thơm) dựng nhà treo biển ngạch cấp cho bạc và lụa. Năm Thiệu Trị thứ 2,
ban cấp cho sâm quế, lụa màu. Năm thứ 7 thì chết, thọ 82 tuổi, hậu cấp cho
đoạn màu, vải, lụa và tiền.
Hoàng Thị Hân, người huyện Hiệp Hoà, trấn Bắc Ninh, là vợ Chiêu thảo sứ
Vũ Nguyên Lượng. Thị đau đớn vì chồng chết ở tay giặc … Năm Tân Dậu
(1801) thị lẻn tnơi quân thứ ở Thi Nại, nhân Đặng Trần Thường đưa vào ra
mắt vua. Thị đem tình hình của giặc tâu lên. Rồi Thị phụng mệnh đi đường
