Tôn Thất Sơn và Mạc Thiên Tứ chạy sang Xiêm cầu viện, người Xiêm
khoản đãi hậu và lưu lại.
Thế Tổ Cao Hoàng đế, Mậu Tuất năm đầu, lấy lại Gia Định, tháng 6 sai Cai
cơ là Lưu Phúc Trưng sang Xiêm sửa việc hòa hiếu và thăm hỏi tin tức bọn
Tôn Thất Xuân, Mạc Thiên Tứ. Năm Canh Tý, lại là năm đầu Cao Hoàng
đế lên ngôi vương (1780), tháng 6, lại sai Cai cơ là Tham và Tĩnh sang
Xiêm sửa hòa hiếu. Gặp thuyền buôn nước Xiêm từ Quảng Đông về đến
ngoài khơi Hà Tiên, bị Lưu thủ là Thăng (chép thiếu họ) giết chết và lấy hết
cả hóa vật, người Xiêm giận, bèn đem Tham và Tĩnh bỏ ngục. Lại có người
Lạp là Bộ Ông Giao gièm pha với Xiêm rằng: "Gia Định đưa mật thư sai
Tôn Thất Xuân và Mạc Thiên Tứ làm nội ứng, mưu lấy thành Vọng Các",
người Xiêm cả nghi, lại bắt tra hỏi. Thiên Tứ tự tử; Tôn Thất Xuân cùng
gia quyến của Tham, Tĩnh và Thiên Tứ gồm 53 người cộng lại đều bị giết
hại; nhân dân nước ta ở đất Xiêm hết thẩy phải dời ra nơi ngoài ven xa.
Năm Tân Sửu thứ 2 (1781), tháng 10 Xiêm sai tướng là Chất Tri, Sô Sy
(hai anh em) xâm lấn Cao Man. Nặc Ấn đem việc tâu lên. Năm Nhân Dần
thứ 3, tháng giêng, vua sai Chưởng cơ là Nguyễn Hữu Thụy cùng với Hồ
Văn Lân đem binh thuyền sang cứu viện nước Cao Man. Quân đóng ở La
Bích, gặp Xiêm chúa là Trịnh Quốc Anh bị bệnh đau tim bắt giam vợ con
của Chất Tri và Sô Sy, bọn Chất Tri lấy làm oán, quân ta đến, bọn họ bèn
hội họp mọi người lại bàn. Sô Sy nói: Chủ ta vô cớ bắt giam vợ con ta, bọn
ta dẫu có cố sức liều chết để đánh thời ai biết, chi bằng cùng người Kinh
xin hòa, kết làm ngoại viện. Chất Tri nói: Lời nói ấy chính hợp lòng ta, bèn
sai người đến quân thứ của Nguyễn Hữu Thụy cầu hòa và đón đến trại để
hội ước. Hữu Thụy nhận lời, ngày hôm sau, Thụy mang theo vài chục
người đi vào tận tr của Xiêm. Quân của Xiêm nhìn nhau ngơ ngác sợ hãi.
Chất Sy, Sô Sy mời vào thết đãi rất hậu và đem hết sự tình kể với Thụy.
Khi rượu say bẻ tên để thề. Hữu Thụy nhân lấy cờ, dao, gươm là ba thứ bảo
vật đưa tặng rồi về. Gặp khi ấy bọn giặc ở thành Cổ Lạc nước Xiêm nổi
dậy, Trịnh Quốc Anh sai Phi Nhã là Oan Sản ra đánh. Tên đúng đầu bọn
giặc là em Oan Sản, Oan Sản bèn phối hợp quân trở giáo đánh lại vào thành
