ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 7

TRUYỆN CÁC HẬU PHI - MỤC I
Thánh Tổ Tá Thiên Nhân Hoàng Hậu
Họ Hồ, người ở Bình An,
tỉnh Biên Hoà, con gái của Phúc Quốc công Hồ Văn Bôi, mẹ họ Hoàng.
Năm Bính Dần, Gia Long thứ 5 (1806), Thế Tổ Cao Hoàng Đế, cùng
Thuận Thiên Cao Hoàng Hậu tuyển con gái các công thần để sánh đôi với
Thánh Tổ Nhân Hoàng Đế; sai tiến vào hầu ở tiềm để (3). Hậu là người
hiền thục trinh thuận, hết lòng hiếu kính. Thế tổ rất khen, ban cho tên hay
(trên theo chữ (miên), dưới theo chữ (quán) (4). Lúc đầu Thế tổ bảo rằng,
tên cũ của phi trên theo chữ (không có chữ), dưới theo chữ (thập) (5), chỉ
lấy 4 chữ là hương thơm đưa lên làm nghĩa. Sao bằng trên theo chữ (miên),
dưới theo chữ (quán) gồm có cả quả phúc. Nhân thế đặt tên cho. Năm thứ
6, Đinh Mão, tháng 5 sinh ra Hiến Tổ Chương Hoàng Đế (tức Thiệu Trị) ta,
mới được 13 ngày hậu mất, thọ 17 tuổi, táng ở núi Cư Chính huyện Hương
Thuỷ. Năm Minh Mạng thứ 2, Tân Tỵ, mùa hạ, tháng 6, sách tặng làm
Chiêu Nghi, thuỵ là Thuận Đức, hợp tế vào đền Gia Phi họ Phạm. Sách văn
rằng: Lễ lẽ đương nhiên, ban tên thuỵ để tỏ ra điển cổ, ân nghĩa là ở đó;
truy khen để long trọng nghĩ văn. Chọn được ngày lành, ban ra sắc chỉ:
Nghĩ rằng: tuyển thị Hồ nếp nhà trâm anh cao quý, nết người hiền dịu thanh
tao. Chốn khuê phòng thường giữ đoan trang, làm không trái đạo; nơi tiềm
để sớm nêu hiền hậu, để lại tiếng hay. Vừa ứng điềm hùng (6) ân sủng
đương được đằm thắm; vội tỉnh mộng kiến (7), tuổi trời chưa hưởng được
nhiều. Nghĩ người khuất đi, rất là thương xót. Đặc sai sứ thần bưng sách
bạc tặng phong làm Chiêu Nghi, thuỵ là Thuận Đức. Mong rằng: nhận lấy
huy kính theo sắc mệnh, để thoả linh hồn người đức tốt ngày xưa, để lâu
hưởng ơn nêu khen vẻ vang mãi mãi.
Năm thứ 7, là năm Bính Tuất, truy tặng cha sinh ra hậu là Hồ Văn Bôi là
Nghiêm Vũ Tướng quân Thượng hộ quân Đô thống, mẹ là Hoàng thị làm
Nhị phẩm phu nhân.
Năm thứ 17, là năm Bính Thân, tấn tặng lên làm Tần phi. Sách văn rằng:
Thánh nhân nhân lòng người mà đặt ra lễ, điển nghi tự có phép thường;
vương giả trọng đạo hậu để mà ban ơn tỏ ra đặc biệt. Ngày tốt đã hợp, sắc