ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 81

riêng ở thượng lưu sông Lợi Nông, có làm thơ để ghi, gọi là Hà thượng tập.
Tự Đức năm thứ 2, vì có mẹ tuổi già, ông xin làm Tiêu viên riêng để đón
mẹ về phụng dưỡng. Đằng sau vườn đắp một nhà nhỏ, xếp đá dẫn nước,
nhân có cây nên chim đến làm tổ; ở đây hội đủ hết thắng cảnh của núi rừng
để ngụ tình thưởng ngoạn, gọi là Ký Thưởng Viên. Lại dựng Mặc Vân Sào
để chứa sách, mọi người thường đến xem đọc. Năm thứ 4, mùa xuân lại gặp
kỳ tế Giao, vua ngự đến Trai cung, Công vào chầu xong rồi, vua cho ngồi,
sai họa 8 bài thơ khúc Xuân du, 1 bài thơ hoa Thủy Tiên. Đến chiều, lại sai
bình duyệt thơ của các hoàng đệ vịnh cây tùng. Đến đêm tối, vua lại cho
vào hầu để hỏi 2 bài thơ Ngư Dương, Qui Ngu hơn kém thế nào. Công theo
sở kiến của mình thưa trả. Vua bằng lòng, ban thưởng cho một chiếc áo
ngự. Công làm biểu tạ có câu rằng: "Trộm ví việc nhà Chu chia của báu giữ
lâu dài để truyền cho con cháu, dám mong chi như lão nhân nước Tề, muốn
mở rộng để lại cho thiên hạ". Tháng 8 năm ấy, Thục tần mất. Tần trước đã
được phong làm Thục tần, sau phải tội bị thu lại sách phong. Đến bây giờ
công dâng sớ khẩn xin, lời rất thương xót, vua đặc biệt cấp trả lại. ông làm
nhà ở mộ, đau thương hết lễ. Khi hết tang, được tấn phong Tùng Thiện
Công. Năm thứ 11, ngày sinh 40 tuổi, vua cho cu đối rằng: "Học lễ, học thi
sớm theo đình huấn, giữ trung, giữ hiếu, làm mãi phiên thần". Ông lại tâu
xin mua 12 mẫu ruộng thờ ở xã Dương Xuân, làm nhà để ở, gọi là Phương
Thôn Thảo Đường, làm chỗ chứa nước và lấy nước ở ngoài vào gọi là chàm
Hoàng tử. Trên bờ chàm có các nơi thắng cảnh: như giếng uống nước,
giường nằm, nhà đọc sách; ngoài thú ngâm vịnh, lấy sách vở làm vui. Năm
thứ 18, ông tuổi cao đức tốt vào chầu thường được miễn lạy. Sau sai kiêm
giữ chức Tả tôn nhân, ông lấy lẽ vì ngu cuồng già bệnh để từ chối nhưng
không được. Lại ân cấp cho mỗi năm 300 quan tiền, 100 phương gạo, để
làm lương dưỡng lão, đó là đặc cách. Trước kia, con gái ông gả cho Đoàn
Trưng, sinh được một con. Trưng tính phóng đãng, ông đánh đuổi. Đến khi
Trưng khởi nghịch, việc bị phát giác, ngay ngày ấy ông trói con gái cùng
cháu ngoại đem nộp và tự cho là không biết xét ra trước, dâng sớ xin chịu
tội. Vua nói rằng: ông vốn có học, được yêu quý đã lâu, há có lòng nào,
nhưng chọn rể không tinh, nên bị kém thành giá, xử phạt bổng 8 năm. Năm