Thị độc học sĩ sung biện các vụ. Năm thứ 27 (1874), Phạm Như Mại,
Nguyễn Tấn ở Nghệ An và Nguyễn Hàm ở Hà Tĩnh lập thể ỷ giốc gây biến
loạn, thành Hà T nít thất thủ. Vua cho là Quảng Bình tiếp giáp, cần phải đề
phòng, đánh dẹp. Tạo là người am hiểu lão luyện, được thăng bổ Bố chánh
tỉnh này, chưa bao lâu thời đổi đi Nam Định.
Tạo từng nhân khi tâu việc kèm việc xin cho kinh lý miền núi Quảng Nam,
vì cho rằng miền thượng du hạt này, một giải tá giang từ đồn Bảo Định đến
đồn Phúc Sơm rừng gò hoang vu phần nhiều là rộng rãi màu mỡ. Xin đặt
nha sơn phòng, chọn người địa phương giỏi giang trông coi công việc, trích
hương binh đến đóng để khai khẩn và lượng tha những tù tội cho đến ở để
khẩn khoang. Hiểu dụ những thân hào vật lực nếu ai tình nguyện mộ điền
tốt, sắm lấy đổ vật, lương thực, điền khí, dồn lập thành đội ngũ, đặt người
cai quản đưa đến khai khẩn, đều chiểu lệ có thưởng có phạt. Vua y lời xin,
cho Tạo là người tốt, giỏi mà có lòng, cho đổi lĩnh chức ấy. Hôm bái mạng
ra đi được vua phê bảo rằng: "Ngươi chuyến này nên làm thế nào sớm được
thành hiệu, khiến cho dân ngày thêm được vui về điều lợi". Khi Tạo đến
sơn phòng, lại dâng sớ xin lấp sông Vĩnh Điện, mở sông ái nghĩa. Bấy giờ
nhân có hạn mất mùa, Tạo trù tính xin 8 điều:
1- Ngăn giữ những nơi danh sơn để giữ gìn địa mạch.
2- Làm lối dẫn thủy để giúp cho nghề nông.
3- Hoãn việc kén lính nhiều để dân được hồi lại.
4- Miễn hết điền tô, thâu thuế năm ấy.
5- Mỗi năm, thuế vụ đông đổi làm hợp thu về vụ hạ năm sau.
6- Cấp chẩn để đỡ túng đói cho dân.
7- Đình việc phái đến quyên khuyến.
