hương tiến làm Đốc học ở đạo Ninh Thuận; Trọng Hốt lúc đầu đỗ hương
tiến tới trúng liền Phó bảng.
Nhã Bá Sĩ
Tên tự là Nguyên Lập, người huyện Mỹ Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Ông cao tổ
(tổ 5 đời) là Hiền, làm Đô thống chế vệ Cẩm y đời Lê. Bá Sỹ năm Minh
Mạng thứ 2, đỗ hương cống, bổ làm Tri huyện Tiên Lữ, nhiều lần thăng lên
viên Ngoại lang Bộ Hình.
Năm thứ 11, thự Lang trung, ra trông coi thuế đường ở Quảng Ngãi, bị việc
phải cất chức, phái đi theo sang Quảng Đông ra sức báo hiệu chuộc tội. Rồi
sau khai phục kiểm thảo, lĩnh huấn đạo ở huyện An Lạc, thăng Giáo thụ
phủ Hoài Đức, gia làm Hàn lâm viện tu soạn, vì ốm nghỉ việc. Đầu năm Tự
Đức, được các quan đề cử, nên thường xuống chiếu cho khởi phục, đều cáo
ốm xin từ.
Năm thứ 6, thăng hàm trước tác, lĩnh Đốc học ở tỉnh ấy. Được ít lâu, xin về
hưu, Vua cho, gặp khi giặc ở ngoài biển không yên, nhiều lần dâng sớ bày
tâu.
Nă
m thứ 17, lại mật trần 3 chước "tiên nghi". Vua nói rằng: Người ấy mà tuổi
già đáng tiếc. Chuẩn cho cùng với 2 tỉnh thần Thanh, Nghệ thương nghị
việc công.
Năm thứ 20, bị ốm chết, thọ go tuổi. Bá Sỹ ở nhà hơn 10 năm, dạy bảo học
trò, trong châu trong làng đều mến thanh giáo của ông. Sau khi mất, Vua
thường dụ bảo các quan sai tiến cử người nào học hành thuần chính như
Nhã Bá Sỹ, được vua chọn biết yêu quí. Bá Sỹ có trước tác: Đại học đồ
thuyết, 1 quyển; Thanh Hóa tỉnh chí, 2 tập; Việt hành tạp thảo, 2 tập; Nghị
âm hãn hương 2 tập. Và những quyển: Vịnh Việt sử thi tập, Đạm trai thi
