đều biết, không dám nói gì.
Năm thứ 21, thăng thự Tổng đốc. Bấy giờ, vua thường đi chơi ngự công
việc xây dựng kế tiếp. Nhiếp lại tâu nói: "Từ xưa người trị quốc gia, mà
biết lo lắng siêng chăm thì thường thấy nguy biến, nếu nhàn rỗi vui chơi thì
thường thấy yên ổn. Thường thấy nguy biến là gốc tri trị, thường thấy yên
vui là mầm họa loạn. Mã Chu đời Đường dâng sớ có nói rằng: "Khi xưa đời
Tùy lúc chưa loạn, tự cho là không bao giờ có loạn; chưa mất nước, tự cho
là không bao giờ mất nước". Thế mà loạn vọng theo ngay, việc chia ra an
nguy, tồn vong, là chỉ do ở bậc nhân chủ một lòng kính sợ hay càn giở đó
thôi. Thần cúi thấy sự th ngày nay, là thời đại nào ư? Bờ cõi cũ chìm mất,
giặc Bắc lan tràn, nắng lụt gió bão, chỗ nào cũng báo có tai biến sức kiệt,
của hết, dân không lấy gì mà sống được. Lại nói Kỳ phụ lay động, loạn lạc
nổi lên, cái thế an nguy, thực không những trăm điều lo mà thôi đâu. Thế
mà gần đây công việc xây dựng kế tiếp tha hổ xa xỉ không thôi, làm ngôi
lăng "Vạn niên cơ" so với lăng Thiên Thụ không những tốn gấp 10 lần; lại
ngói đen gởi mua ở Hạ Châu, giấy mỏng làm trò gởi mua ở nước Thanh,
gấm bóng, đồ uống, nhiều năm phái đi mua sắm, đờn Tây Dương, vải Tây
Dương, năm nào cũng có thanh đơn trả tiền. Lại khi tuần hành, cung nữ
chèo thuyền, đó đều là từ trước tới giờ chưa từng có, mà thấy luôn trong
khoảng 4, 5 năm nay. Lại, nay lầu ở trong cung mới xong, lần để thuyền
sông mới làm. Đương lúc hạn hán tai ương, gạo thóc cao giá, mà chẳng
chút giảm bớt. Xưa kia, Hán Văn đế tiếc trăm lạng vàng không xây lộ đài,
và nói: "Ta phụng thờ tiên đế quả là thường vẫn sợ thẹn, xây đài làm gì?"
Hoàng thượng ngày thường vẫn mong bắt chước như Văn đế, thế mà hiện
nay hành động lại trái ngược quá. Cho dân lao khổ để làm vui, vung tiền
của để cho thích. Cốt muốn vượt khuôn phép trước, để khoa mẽ sau này. Sẽ
muốn kéo dài việc chơi bời để hưởng hết tuổi trời, chẳng cũng bảo rằng có
thương hại gì đâu ư? Mà không biết bụng nghĩ ấy đã lưu ở việc làm phồn
hoa du đãng, lòng người ta oán, đường sá vang rầm, sẽ không thể cứu chữa
được. Thần, sợ lòng người ly tán, đến lúc ấy dẫu có lầu rộng gác cao,
không nhàn hạ đâu mà du thưởng nữa. Nhà vua có nước mà không biết
