Trong kinh Ariyapariyesana (53) có tuyên bố rằng sự thật (Dhamma) là sâu
kín, khó hiểu, tuyệt luân, vượt ngoài ngôn ngữ văn tự và chỉ người có trí
mới hiểu thấu. Loài người bị đắm say vào dục vọng và rất khó có thể hiểu
được Paticca-Samuppàda (lý Duyên khởi) hay Nirodha (Diệt đế), cho nên
truyền thuyết chánh pháp là vô ích vì sẽ không có ai hiểu Ngài và sự cố
gắng khó nhọc của Ngài sẽ trở thành vô dụng.
Nhận thấy những tư tưởng ấy đang trải qua trong tâm trí đức Phật, Phạm
Thiên hiện ra và thỉnh đức Phật truyền thuyết chánh pháp. Phạm Thiên thưa
rằng dù cho Magadha đầy rẫy những tôn giáo không thanh tịnh, tuy vậy vẫn
có những chúng sanh với căn tánh thanh cao, với khả năng nhận thức sâu
rộng, và sự giảng dạy chánh pháp sẽ cứu những vị này khỏi các thống khổ
ở đời và đưa các vị này đến những cảnh giới tịnh lạc. Ðức Phật nhận thấy
giá trị lời nói của Phạm Thiên và quyết định truyền thuyết chánh pháp.
2/- Lời tuyên bố thứ hai là đức Phật giảng chánh pháp không nhất luật như
nhau (54).
Sau khi tìm hiểu tâm tánh và khả năng của những người Ngài muốn giảng
dạy, Ngài lựa chọn những bài kinh thích hợp với tâm tánh của chúng và
như vậy Ngài hướng dẫn chúng vào chánh pháp. Ðối với người cư sĩ, trước
hết Ngài giảng về Dànakathà, Sìlakathà, Saggakathà, Kàmànam àdìnavam
okàram samkilesam, Nekkhamme ànisamsam (lời dạy về bố thí, về trì giới,
về thiên giới, những nguy hiểm, những tệ hại, những nhiễm ô củA-dục
vọng, và những lợi ích của giải thoát). Ngài sửa soạn tâm trí người đệ tử
Bà-la-môn với những cuộc đàm thoại về các vấn đề tế tự, giai cấp v.v... và
giới thiệu chánh pháp một cách thích hợp với tâm trí người Bà-la-môn. Ðối
với người nông phu, đức Phật giảng chánh pháp với những ví dụ hay vấn
đề liên hệ đến cày ruộng v.v... (55). Chỉ sau khi Ngài nhận thấy tâm trí của
những người nghe được sẵn sàng, Ngài mới giảng dạy những giáo lý cao
hơn tức là Dukkha, Samudaya, Nirodha và Magga (Khổ, Tập, Diệt, Ðạo),
