ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 1292

ngựa uống thì nước sông cạn; gươm mài thì đá núi mòn. Chiến thuyền hàng
ngàn, voi mạnh hàng trăm. Tinh binh trong thiên hạ, tập hợp ở kinh sư. Thế
mà nuông giặc không đánh, tức là nuôi hổ để xảy mối lo về sau vậy. Ngày
xưa Đường Hiến Tông theo lời bàn của Hoàng Thường, lấp pháp độ mà
[11b] kiềm chế các phiên trấn, cuối cùng làm nên công nghiệp trung hưng.
Từ đời Đường đến nay, há không có tệ phiên trấn chuyên cát cứ đất đai,
nhưng pháp độ của triều đình đã dựng lên, thì kẻ kia không dám kiêu lộng
nữa. Nay các bọn phiên trấn mạnh được dịp hoành hành, thế chúng đã
thành, nên phải sớm lo ức chế. Đó chẳng phải lời nói trung thành để trình
lên sao? Kính xin quyết đoán thi hành, thì cơ nghiệp của nhà nước ức muôn
năm không cùng đều do ở đấy".
Bấy giờ Mạc Kính Cung, Kính Khoan trối lủi trong núi rừng, không ra
cướp phá. Nguyễn Hoàng tuy kêu già yếu không vào chầu nhưng vẫn cống
nạp đầy đủ.
Các con của ông đều làm quan tại triều. Chúa coi việc dùng binh làm nặng
nhọc, cho nên chưa rỗi mà lo tới2840 .
Tháng 12, nhắc Nguyễn Thực lên tước Phương Lan hầu2841 .
Tân Hợi, [Hoằng Định] năm thứ 12 [1611] , (Minh Vạn Lịch năm thứ 39).
Tháng 8, ghi nhận cha con Hà Nhân Chính, Hà Thọ Lộc là người [12a]
trung nghĩa có công lao, tiến phong cháu nội ông là Nhân Dương hầu Hà
Mỹ Hiền làm Hào quận công2842 .
Tháng 10, ngày mồng 6, núi Tản Viên bị sạt lở 12 trượng.
Ngày 18, ở huyện Yên Việt, trời mưa máu một ngày một đêm.
Nhâm Tý, [Hoằng Định] năm thứ 13 [1612] , (Minh Vạn Lịch năm thứ 40).
Mùa xuân, tiến phong vương tử là Bình quận công2843 , Trịnh Tráng làm
Thanh quận công, gia chức Thái phó.
Mùa thu, tháng 8, nước lên to2844 .
Thiêm đô ngự sử Phương Tuyền bá Nguyễn Duy Thì và Giám sát ngự sử
13 đạo là bọn Phạm Trân dâng khải nói:
"Dân là gốc của nước, đạo trị nước là yêu quý dân mà thôi. Trời và dân
theo một lẽ, lòng dân vui thích tức là được ý của trời. Vì thế, người giỏi trị
nước phải yêu dân như cha mẹ yêu con, thấy dân đói rét thì thương, thấy