nhiều tác giả
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Đại cương
TÁC GIẢ - VĂN BẢN - TÁC PHẨM
PHAN HUY LÊ
I. QUÁ TRÌNH BIÊN SOẠN VÀ TÁC GIẢ
Bộ Đại Việt sử ký toàn thư còn lại đến ngày nay là một bộ Quốc sử lớn, có
giá trị, lần đầu tiên được khắc in toàn bộ và công bố vào năm Đinh Sửu,
niên hiệu Chính Hoà thứ 18, triều Lê Hy Tông, tức năm 1697. Trong lời tựa
của lần xuất bản đó - gọi là Tựa Đại Việt sử ký tục biên - nhóm biên soạn
đứng đầu là Tham tụng, Hình bộ thượng thư tri Trung thư giám Lê Hy, cho
biết bộ Quốc sử này là kết quả của một quá trình biên soạn, tu bổ qua nhiều
đời: "Nước Việt ta, sử ký các đời do các tiên hiền Lê Văn Hưu, Phan Phu
Tiên làm ra trước, Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh soạn tiếp sau, đến đời Lê Huyền
Tông (1663 - 1671) sai bọn tể thần Phạm Công Trứ tham khảo sử cũ như sử
ký ngoại kỷ, Bản kỷ toàn thư, Bản kỷ thực lục đều y theo danh lệ của các
sử trước, lại tham xét biên soạn từ quốc triều Trang Tông Dụ Hoàng đế
(1533 - 1548) "sai bọn khảo thần khảo đính sử cũ, chỗ nào sai thì sửa lại,
chỗ nào đúng thì chép lấy Lại sưu tầm sự tích cũ, tham khảo các dã sử, loại
biên, [biên sọan] từ Huyền Tông Mục Hoàng Đế năm Đức Nguyên thứ 2
(1675), tất cả sự thực trong 13 năm, cũng gọi là Bản kỷ tục biên. Sách làm
xong, dâng lên ngự lãm, bèn sai thợ khắc in, ban bố trong thiên hạ" (Quyển
thủ, Đại Việt sử ký tục biên tự, 1b - 3b).
Như vậy, bộ Đại Việt sử ký toàn thư là một công trình tập đại thành nhiều
bộ sử do nhiều nhà sử học của các đời biên soạn, từ Lê Văn Hưu đời Trần,
qua Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh đời Lê sơ, đến Phạm Công
Trứ, Lê Hy đời Lê Trung hưng, cùng những người cộng sự với họ. Theo
bản in từ ván khắc năm Chính Hoà 18 (1697) mang danh hiệu bản in Nội
các quan bản - từ đây gọi tắt là bản Chính Hoà - bộ sử này gồm quyển thủ
24 quyển, biên chép một cách hệ thống lịch sử dân tộc từ họ Hồng Bàng
đến năm 1675.
