nhân thứ, tôn hiền trọng đạo, cha khai sáng trước, con kế thừa sau, cơ
nghiệp nhà Trần được bền vững vậy! Nhưng ưu du tam muội
776
, tìm dấu
đạo nhất thừa
777
thì không phải phép trị nước hay của đế vương.
Kỷ Mùi, Thiệu Long năm thứ 2 [1259], (Tống Khai Khánh năm thứ 1).
Mùa xuân, tháng giêng, phu nhân Trần Thủ Độ là Linh Từ quốc mẫu Trần
thị mất.
Trần thị được gọi là quốc mẫu vì đó vốn là hiệu của Ngô phu nhân trước
kia, tức là hoàng hậu [25b] Thái Tông thấy Linh Từ đã từng làm hoàng hậu
của Lý Huệ Tông, không nỡ gọi là công chúa, cho nên phong làm quốc
mẫu, cũng là biệt danh của hoàng hậu. Xe kiệu, mũ áo, quân hầu của bà đều
ngang với hoàng hậu.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Linh Từ trước lấy Lý Huệ Tông là bất chính, sau
lấy Trần Thủ Độ là thất tiết. Thế nhưng con gái bà là Chiêu Hoàng nhường
ngôi cho nhà Trần. Thuận Thiên lại là hoàng hậu của Thái Tông, sinh ra
thánh Tông. Yên Sinh Vương có hiềm khích với Thái Tông, Linh Từ đã
điều đình hòa giải, lại tình nghĩa anh em như xưa.
Đến khi người Nguyên tắt đường vào cướp, kinh thành thất thủ, Linh Từ ở
Hoàng Giang, giữ gìn hoàng thái tử, cung phi, công chúa và vợ con các
tướng soái thoát khỏi giặc cướp, lại khám xét thuyền các nhà chứa giấu
quân khí đều đưa dùng vào việc quân. Công của bà giúp nhà Trần trong
việc nội trị thì nhiều mà phần báo đáp nhà Lý thì [26a] không được bằng.
Thế mới biết trời sinh Linh Từ là để mở nghiệp nhà Trần. Việc thì giống
như Đồ Sơn dấy nhà Hạ
778
, mà đức thì không giống. Đạo biến của trời
nhhư thế đấy, huyền vi thay!
Mùa hạ, tháng 6, cho Nguyên Giới Huân làm Đại hành khiển, Thượng thư
tả phụ, Lê Phụ Trần làm Thủy quân đại tướng quân.
Mùa thu, tháng 7, bái yết sơn lăng. Đặt quan sơn lăng và phong cung tần
của tiên đế để thờ phụng.
Tháng 9, lấy ngày sinh làm tiết Hưng Thiên.
Mùa đông, thánng 10, ngày mồng 4, Thượng hoàng ngự Bắc cung (tức
cung Thánh Từ), các quan đến chầu mừng.
