Mùa hạ, tháng 4, vua sai bọn Chiêu Thành Vương (khuyết danh), Hoài Văn
hầu Quốc Toản, tướng quân Nguyễn Khoái đem tiệp binh đón đánh giặc
[48b] ở bến Tây Kết.
Quan quân giao chiến với quân Nguyên ở Hàm Tử Quan
873
. Các quân đều
có mặt. Riêng quân của Chiêu Văn Vương Nhật Duật có cả người Tống,
mặc quần áo Tống, cầm cung tên chiến đấu. Thượng
hoàng sợ các quân có thể không phân biệt được, sai người dụ rằng:"Đó là
quân Thát
874
của Chiêu Văn đấy, phải nhận kỹ chúng".
Vì người Tống và người Thát, tiếng nói và y phục giống nhau. Quân
Nguyên trông thấy [quân Tống] đều rất kinh hãi, bảo nhau là người Tống
sang giúp, vì thế thua chạy. Trước kia, nhà Tống mất, nhiều người Tống
theo ta, Nhật Duật thu nạp họ, có Triệu Trung làm gia tướng. Cho nên chiến
công đánh bại giặc Nguyên, Nhật Duật lập được nhiều hơn cả.
Tháng 5, ngày mồng 3, hai vua đánh bại giặc ở phủ Trường Yên
875
, chém
đầu cắt tai giặc nhiều không kể xiết.
Ngày mồng 7, thám tử báo tin: Toa Đô từ Thanh Hoá tới.
Ngày mồng 10, có người từ chỗ giặc trốn về đến ngự doanh tâu báo:
Thượng tướng Quang Khải, Hoài Văn Hầu Quốc Toản và Trần Thông,
Nguyễn Khả Lạp cùng [49a] em là Nguyễn Truyền đem dân binh các lộ
đánh bại quân giặc ở các xứ Kinh Thành, Chương Dương
876
. Quân giặc
tan vỡ lớn. Bọn thái tử Thoát Hoan, Bình chương A Lạt rút chạy qua sông
Lô
877
.
Ngày 15, hai vua bái yết các lăng ở Long Hưng.
Ngày 17, Toa Đô và Ô Mã Nhi lại từ biển đánh vào sông Thiên Mạc, muốn
hội quân ở Kinh sư, để chi viện cho nhau.
Du binh giặc đến huyện Phù Ninh
878
, viên phụ đạo huyện ấy là Hà Đặc lên
núi Trĩ Sơn cố thủ. Giặc đóng ở động Cự Đà
879
. Hà Đặc lấy tre đan thành
những hình người to lớn, cho mặc áo, cứ đến chiều tối thì dẫn ra dẫn vào.
Lại dùi thủng cây to, cắm tên người lớn vào giữa lỗ để giặc ngờ là sức bắn
khoẻ xuyên suốt được. Giặc sợ không dám đánh nhau với Đặc. Quân ta
hăng hái xông ra đánh bại được giặc. Đặc đuổi đánh đến A Lạp, bắc cầu
