phao qua sông, hăng đánh quá bị tử trận. Em là Chương bị giặc bắt, lấy
trộm được cờ xí , y phục của giặc trốn về, đem [49b] dâng lên, xin dùng cờ
ấy giả làm quân giặc, đến doanh trại giặc. Giặc không ngờ là quân ta, do
vậy ta cản phá được chúng.
Ngày 20, hai vua tiến đóng ở Đại Mang Bộ
880
. Tổng quản giặc Nguyên là
Trương Hiển đầu hàng. Hôm đó, ta đánh bại giặc ở Tây Kết, giết và làm bị
thương rất nhiều, chém đầu Nguyên Soái Toa Đô
881
. Nửa đêm Ô Mã Nhi
trốn qua cửa sông Thanh Hoá, hai vua đuổi theo nhưng không kịp bắt được
hơn 5 vạn dư đảng giặc đem về, Ô Mã Nhi chỉ còn một chiếc thuyền vượt
biển trốn thoát.
Hưng Đạo Vương lại giao chiến với Thoát Hoan và Lý Hằng ở Vạn Kiếp,
đánh bại được, giặc chết đuối rất nhiều. Lý Hằng đem quân hộ vệ Thoát
Hoan chạy về Tư Minh. Quân ta lấy tên tẩm thuốc độc bắn trúng đầu gối
bên trái của Hằng, Hằng chết. Tỳ tướng Lý Quán thu nhặt 5 vạn quân còn
lại, giấu Thoát Hoan vào một đồ đồng, chạy chốn về Bắc. Đến Tư Minh,
Hưng Vũ Vương đuổi kịp, dùng tên tẩm thuốc độc bắn trúng Lý Quán,
Quán chết. Quân Nguyên [50a] tan vỡ lớn.
Vua trông thấy thủ cấp của Toa Đô, thương hại nói: "Người làm tôi phải
nên như thế này".
Rồi cởi áo ngự, sai quân đem liệm chôn, nhưng ngầm sai lấy đầu Toa Đô
đem tẩm dầu để răn, vì cớ Toa Đô mượn đường vào cướp nước ta đã ba
năm vậy
882
.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Than ôi! Câu nói ấy của vua thực là câu nói của
bậc đế vương ! Nói rõ đại nghĩa để người bề tôi muôn đời biết rằng trung
với vua, chết vì phận sự là vinh, tuy chết mà bất hủ, mối quan hệ lớn lắm
vậy. Huống chi lại cởi áo ngự, sai người liệm chôn nữa. Làm vậy có thể
khích lệ sĩ khí để trừ giặc mạnh là phải lắm.
Tháng 6, ngày mồng 6, hai vua trở về kinh sư, Thượng tướng Quang Khải
làm thơ rằng:
Đoạt sáo Chương Dương độ, Cầm hồ Hàm Tử quan. Thái bình tu trí lực,
Vạn cổ thử giang san. (Bến Chương Dương cướp giáo. Cửa Hàm tử bắt thù.
