Mùa thu, tháng 7, Tạ Lai có tội bị giết.
Bấy giờ vua ngủ ngày ở Long Phương đường. Ngự thư hỏa Tạ Lai đứng
hầu, chung quanh không có ai. Lai rút gươm ra xem. Vua thức dậy, sai đem
chém.
Nhâm Dần, [Đại Trị], năm thứ 5 [1362]. (Nguyến Chí Chính năm thứ 22).
Mùa xuân, tháng giêng, lệnh cho các nhà vương hầu, công chúa dâng [24b]
các trò tạp hý vua xét duyệt trò nào hay thì thưởng cho.
Trước đấy, khi đánh Toa Đô, bắt được người phường hát là Lý Phương Cát
rất giỏi hát, những con ở trẻ của các nhà thế gia theo y tập hát điệu phương
Bắc. Nguyên Cát sáng tác các vở tuồng truyện cổ, có các tích như Tây
vương Mẫu hiến bàn đào. Trong tuồng cổ có các vai quan nhân, chu tử, đán
nương, câu nô gồm 12 người, mặc áo gấm, áo thêu, đánh trống, thổi sáo,
gảy đàn, vỗ tay, gõ ồn phím đàn (Chú : Chu Hậu chết, Hậu Chủ ghi vào mặt
sau đàn tỳ bà: Hương trời còn đuôi phượng, hơi ấm tỏa phím đàn), thay đổi
nhau ra vào làm trò, khiến người xem xúc động, muốn cho buồn được
buồn, muốn cho vui được vui. Nước ta có tuồng truyện bắt đầu từ đấy.
Lại cho gọi các nhà giàu trong nước, như ở làng Đình Bảng ở huyện Bắc
Giang, làng Nga Đình thuộc Quốc Oai vào cung đánh bạc làm vui. Có tiếng
bạc đặt tới 300 quan tiền, ba tiếng thì đã gần ngàn quan rồi.
Lại sai tư nô cày 1 miếng đất ở bên bờ bắc sông Tô Lịch [25a] để trồng
hành, tỏi rau dưa đem bán, gọi tên phường ấy là Vườn Tỏi
1097
(đến nay vẫn
còn) và làm quạt đem bán cũng như thế.
Tháng 2, sao chổi thấy ở phương Bắc.
Tháng 3, Chiêm Thành cướp Hóa Châu.
Mùa hạ, tháng 4, sai Đỗ Tử Bình duyệt bổ quân ở Lâm Bình, Thuận Hóa và
đắp thành Hóa Châu.
Tháng 5, sét đánh điện Thiên An.
Từ tháng 5 đến tháng 7 mùa thu, hạn hán. Soát tù. Mưa to. Xuống chiếu
miễn cho cả nước một nửa tô thuế năm ấy.
Tháng 8, lấy Hành khiển Phạm Sư Mạnh làm tri Khu mật viện sự.
Đói to. Xuống chiếu cho các nhà giàu dâng thóc để phát chẩn cho dân
