Mùa đông, tháng 10, ngày rằm, nguyệt thực toàn phần.
Tháng 12, ngày mồng 6, sáng sớm, Thượng hoàng vờ ngự về Yên Sinh, sai
điện hậu hộ vệ, rồi sai chi hậu nội nhân gọi vua tới bàn việc nước. Vua
chưa kịp ăn, vội đi ngay, chỉ có hai người theo hầu thôi. Đến nơi, Thượng
hoàng bảo vua: "Đại Vương lại đây!"
1183
, rồi lập tức sai người đem vua ra
giam ở chùa Tư Phúc [11b] tuyên đọc nội chiếu rằng:
"Trước đây, Duệ Tông đi tuần phương Nam không trở về, lấy con đích để
nối ngôi, đó là đạo từ xưa. Nhưng từ khi Quan gia lên ngôi đến nay, lòng dạ
trẻ con, giữ đức không thường, gần gũi bọn tiểu nhân, nghe lời Lê Á Phu,
Lê Dữ Nghị gièm pha vu hãm công thần, làm lung lay xã tắc, phải giáng
làm Linh Đức Đại Vương. Song quốc gia không thể không có chủ, ngôi báu
không thể bỏ trống lâu, nên hãy đón Chiêu Định vào nối đại thống. Bá cáo
trong ngoài để mọi người đều biết".
Bèn giáng con của vua làm Thuận Đức Vương. Các tướng chỉ huy các phủ
quân cũ như tướng chỉ huy quân Thiết Liêm là Nguyễn Khoái, Nguyễn Vân
Nhi, tướng chỉ huy quân Thiết Giáp
1184
là Nguyễn Kha, Lê Lặc, tướng chỉ
huy quân Thiết Sang là Nguyễn Bát Sách định đem quân vào cướp lấy vua
đem ra. Vua viết hai chữ "Giải giáp"
1185
đưa cho các tướng và răn bảo họ
không được trái ý vua cha, các tướng mới thôi. Lát sau, [thượng hoàng sai]
dìu vua xuống phủ Thái Dương thắt cổ cho chết.
Trước [12a] đó, theo lệ cũ của sảnh, đài, từ chức Đồng bình chương trở lên
được ngồi ghế tựa sơn đen. Bấy giờ Trang Định Đại Vương Ngạc làm Thái
úy, Lê Quý Ly làm Đồng bình chương sự. Tri thẩm hình viện Lê Á Phu đã
bảo Ngạc bỏ ghế của Lê Quý Ly đi, không cho ngồi cùng, lại bí mật tâu vua
giết Quý Ly. Mưu cơ tiết lộ, đến nỗi thất bại, bọn Á Phu, Khoái, Vân Nhi,
Kha, Bát Sách, Lặc và người học sinh được tin yêu là Lưu Thường đều bị
giết cả. Lưu Thường khi bị hành hình có làm thơ rằng:
Tàn niên tứ thập hựu dư tam, Trung ái phùng chu tử chính cam. Báo nghĩa
sinh tiền ưng bất ngỗ, Bộc thi nguyên thượng cách hà tàm. (Tuổi tàn bốn
chục lại thừa ba, Bị giết vì trung, chết đáng mà! Khi sống không sai điều
giữ nghĩa, Phơi thây đồng nội thẹn gì ta). Duy có Dữ Nghị là bị đày ra Trại
