Một con tàu, vài chục thủy thủ, một thuyền trưởng, một bí thư đảng bộ,
có lẽ cũng như một nhà trường, nó là một xã hội thu nhỏ. Con tàu của em.
nó bé nhỏ, nhưng nó cũng phản ánh và mang trong nó đủ mọi vấn đề xã hội.
Thưa thầy, cứ theo cách chia của em thì cái con tàu xã hội của em có ba
phái chính đáng cùng nhau tồn tại và hàng ngày tranh luận gay gắt với nhau
trên tất cả mọi vấn đề.
Câu chuyện có mùi vị Quylive lưu lạc đến Nước Tý hon. Ở đó, có hai
phái tranh chấp nhau: phái đi giầy cao gót, phái đi giầy thấp gót! Nhưng
thầy đừng cười em nhé, vì đây là chuyện có thật. Phái thứ nhất em gọi là
phái duy tín, gồm những người lấy lòng tin của mình làm căn cứ, cái gì trái
với điều mình vẫn tin và cho là thiêng liêng thì không thể chấp nhận. Phái
này có câu nói cửa miệng: “Căn cứ vào... thì...”. Phái thứ hai là phái duy
lợi, gồm những người luôn lấ lợi ích là căn cứ, cái gì trái lợi ích của mình
hay của những người chung với lợi ích với mình thì không chấp nhận. Phái
cuối cùng là phái duy
lý, phái này lấy trí thức, khoa học làm căn cứ, cái gì trái với quy luật
khách quan mà mình nhận thức được thì không chấp nhận. Tất nhiên, các
khái niệm trên đây, cũng như lập luận tiếp sau, là do em đặt ra và tham khảo
ý kiến của một người thầy nữa của em, phó tiến sĩ X.T. hiện công tác ở Viện
Khoa học Việt Nam. Do vậy, có những khái niệm không trùng hợp với khái
niệm có sẵn của các nhà khoa học hay triết gia, ví dụ khái niệm duy lý của
Đêcác (Rene Descartes (1596-1650) nhà triết học, toán học, vật lý học
Pháp).
Tiêu biểu cho phái duy lợi là trưởng tàu, một người đàn ông béo nhờn.
Ông ta dùng lợi ích để tập hợp lực lượng. Vừa thực dụng, ông ta vừa lý sự
ra trò. “Tôi bất biết nguyên tắc chính sách, đạo đức gì ráo, lợi ích là cái thúc
đẩy tiến hóa, cứ thế mà theo, đỡ phải mệt óc mà lại kết quả rõ rành tắp lự”.
Tất nhiên, ông ta là đối tượng tranh luận và khống chế giáo dục của đồng
chí bí thư năm mươi nhăm tuổi, một người xuất thân dân chài, hoạt động du
