thầy của chúng em làm siêu nhân. Lòng sùng kính đối với thầy giáo là lòng
sùng kính với người thay mặt cho một ý nguyện lịch sử. Lịch sử, bằng vai
trò của các thầy, thể hiện nguyện vọng không bao giờ muốn bị đứt đoạn.
Bởi vì, nếu như chữ viết thời khai sinh đã giúp các tu sĩ ghi nhớ được các kí
ức lâu hơn, thì văn hóa đã giúp con người nhận ra mình và bối cảnh. Nghề
thầy, do vậy không phải là một nghề bất kỳ. Người thầy không phải là một
con người bất kỳ.
Em nói vậy không phải chỉ vì em đã được hưởng những đặc ân của các
thầy. Vâng, chúng em thời đó đã được hưởng đặc ân, lần dầu tiên trong lịch
sử của mình, tỉnh nhỏ mở trường cấp 3, chúng em được hưởng trọn vẹn nền
giáo dục trung học phổ thông hoàn chỉnh ở ngay địa phương mình. Chúng
em được tiếp cận với một lớp thầy giáo trẻ từ lò đại học ra, tràn đầy nhiệt
huyết và dầy dặn hành trang hiểu biết. Em nhớ mãi thầy Nhị dạy toán rất tài
hoa, năng động mà hiền như con gái. Thầy Châu cặm cụi làm đủ các thí
nghiệm hóa học, khi cao hứng tuyên bố sẽ phát minh một định luật giật giải
Nôben. Thầy Tỵ, dạy khúc triết, sắc sảo, lại là tay thợ mộc kỳ tài đã hướng
dẫn chúng em dựng ngôi nhà gỗ làm phòng thí nghiệm và hai cột bóng rổ ở
sân trường - sau này cả hai đã thành tro than trong một cuộc hỏa hoạn
khủng khiếp, đầy bí ẩn về nguyên nhân mà thầy phải hứng chịu tai ương.
Em nhớ thầy Phúc dạy địa rất thương học trò, đứa nào bị điểm kém sụt sịt
xin thầy, thầy lại cho kiềm tra lại, nhưng thầy có bộ mặt nghiêm nghị quá,
đến mức bạn hữu tinh nghịch có bận đã táo tợn đề nghị: “Thưa thầy, hôm
nay là Ngày Quốc tế các nhà giáo, thầy cười một tiếng ạ”. Còn thầy và môn
văn của thầy là một trùng điệp ấn tượng về một niềm hạnh phúc choán ngợp
hồn người, giống như một đêm; ta ngước lên nhìn vòm trời lồng lộng sao, ta
bàng hoàng ngớ ngẩn, rồi ta tìm đến ngôi sao chiếu mệnh ta, liệu có phải là
ngôi sao bạc mệnh không, hỡi vị tinh tú của ta?
Những năm đó, dẫu mới là đơn sơ, nhưng nhà trường sự là một tổ hợp
liên kết thầy - trò trong một quan hệ vừa thân mật, vừa nghiêm túc, đậm đà
hương vị Á Đông, dân tộc, cổ truyền nhưng không già nua, cứng ngắc; trái
