CHƯƠNG XI
Người Mỹ và người Kwakiutl
Những nhà đạo đức học không ngừng kêu ca chuyện cái xấu được thời
đại ta ưu ái hơn cả là lòng tự hào. Trong phạm vi nào đó, nghĩ vậy là đúng:
thực ra thì chẳng có con người nào không tin là mình cao hơn anh hàng
xóm mà lại bằng lòng phục tùng cấp trên. Nhưng nghĩ như thế cũng lại rất
sai xét trên khía cạnh khác. Bởi vì cũng cái con người đó, con người không
chịu đựng nổi cả sự lệ thuộc lẫn sự bình đẳng bình quyền, thì cũng tự khinh
bỉ mình, đến mức là anh ta cho rằng mình sinh ra ở đời là để chỉ còn lao vào
nếm náp những thú vui thô kệch mà thôi. Anh ta sẵn sàng giao du với các
ước mong tầm thường chứ không dám dấn thân vào những sự nghiệp cao
quý mà anh ta chẳng mấy khi mơ đến. Xin đừng vội nghĩ là chúng ta cần
phải khuyến nghị cho người đương thời cách sống nhún nhường, tôi những
mong chúng ta tìm được cách tạo ra cho họ một tư tưởng khoáng đạt hơn
nữa về bản thân họ và về nhân loại. Tính nhún nhường chẳng có lợi lộc gì
cho họ hết. Theo tôi nghĩ, cái mà họ thiếu hơn cả, đó là lòng tự hào.
Tocqueville, Nền dân trị Mỹ
Hình ảnh quyền lực ở nước Mỹ hiện đại trình bày trong các chương
trước tách khỏi những bàn luận ở đây về quyền lực thường dựa trên cuộc
tìm kiếm một giai cấp thống trị (ví dụ, khám phá của Burnham về các nhà
quản lý, của Mills về lãnh tụ công đoàn và những người khác). Và chính
người Mỹ, khác những người dân ôn hòa và hợp tác mà tôi đã trình bày, đối
với nhiều người quan sát và với chính họ, lại là người ám ảnh quyền lực,
cuồng tiền hay mải lo phô trương hoành tráng. Hay như trong phúng dụ tôi
sẽ dùng để minh họa luận cứ của mình, người Mỹ được mọi người cảm
thấy, và tự họ cảm thấy mình giống các tù trưởng da đỏ Kwakiutl thích chơi
trội và những người theo gót họ, hơn là những nông dân nhu hòa, hợp tác
vùng Pueblo. Có lẽ bằng cách tiếp tục theo đuổi các hình ảnh quyền lực và
