Lạp đang tuyệt diệt vì tục giết trẻ sơ sinh. Điều này rõ ràng là nói quá; tục
giết trẻ sơ sinh chỉ giới hạn chủ yếu trong các giai tầng thượng lưu và trung
lưu lớp trên, như biện pháp ngừa thai ngày nay. Tuy nhiên, nó lại chỉ ra
chiều hướng tiến tới chỗ hạn chế quy mô gia đình bằng biện pháp nhân tạo
và gợi ý rằng dân số [thời đó] đã đạt đến giai đoạn không chỉ chớm giảm
mà quả thực đã giảm. Khi dân cư bành trướng bắt đầu đạt đến đỉnh thì đó
chính là lúc chúng ta thấy xuất hiện các hình thái xã hội dường như biểu thị
sự hiện diện của phương thức tuân thủ kiểu ngoại tại định hướng.
Lấy ví dụ, định chế tẩy chay, được đưa ra như một biện pháp ngăn ngừa
sự chuyên quyền, vào thế kỷ 5 đã trở thành một thứ vũ khí ghê gớm của dư
luận, được sử dụng tùy tiện như một phương tiện bảo đảm tuân thủ thị hiếu
và kéo ghì xuống những chính khách, nhà biên kịch và diễn giả có tài năng
vượt trội. Ngoài ra, dân thường còn tạo ra một đám đông chỉ điểm “thường
xuyên buộc tội những người tài giỏi hơn và có ảnh hưởng nhất ở Athens,
hòng bắt họ phải gánh chịu sự đố kỵ của đám đông”. Trong The Jealousy of
the Gods and Criminal Law in Athens (Sự đố kỵ của thần linh và hình luật ở
Athens), Svend Ranulf đã bàn cặn kẽ tầm ảnh hưởng và sự phát triển của
“khuynh hướng dửng dưng giáng hình phạt”, điều này, dựa trên một nỗi lo
âu lan tỏa theo kiểu tính cách, hẳn có thể mô tả là uy thế của một “nhóm
ngang hàng” toàn năng.
Hết thảy những điều này đi kèm với sự giảm sút nghĩa vụ kiểu nội tại
định hướng đối với lĩnh vực chính trị. Dù nhiều tác giả tỏ vẻ trọng vọng
“nền dân chủ” Athens thế kỷ 5, ta vẫn phải thấy lạ trước sự thờ ơ của dân
chúng biểu quyết. Cái mà trước đây là một đặc quyền không dễ có cho các
tầng lớp dưới - dự đại hội công dân hay đại hội quần chúng - thì trong thời
phe dân chủ cầm quyền đã thành một nghĩa vụ. Nhiều biện pháp trừng phạt
khác nhau được đưa ra để bảo đảm số đại biểu cần thiết theo quy định; và
khi những biện pháp này cũng không xong nữa thì “quyền bầu cử” sẽ trở
thành một nghĩa vụ nộp tiền cho nhà nước.
