sản xuất. Trái lại, người tiêu thụ thoát ly tìm cách làm trầm trọng thêm phân
cực cảm xúc giữa công việc và vui chơi.
Vì toàn bộ ý niệm thoát ly rất khó nắm bắt, ta phải luôn hỏi: thoát ly cái
gì và đi đâu? Cá nhân do nội tại định hướng có thể có một kiểu thoát ly nào
đó vì lẽ tính cách và hoàn cảnh của anh ta cho anh ta một cái lõi tự lực đủ
để mơ màng mà không tan biến. Anh ta học được điều này hồi còn là một
cậu bé khi cậu ta tự thoát ly biết bao lần - trốn các nhiệm vụ vô vị và đòi hỏi
khắt khe ở nhà, ở trường để đi chơi. Không như đầu máy Tootle, cậu ta
hiếm khi lo lắng vì nỗi sợ rằng, nếu cậu hái hoa anh thảo bên bờ sông thì sẽ
không được lên lớp - dù cậu có thể bị phạt, vì quyền chơi vẫn chưa được
trao cho học sinh. Có lẽ cậu sẽ cảm thấy có lỗi khi trốn, nhưng tội lỗi sẽ
đem lại hương vị cho cuộc phiêu lưu, biến chạy trốn thành một hành động
phiêu lưu. Như người cha thời Victoria, sự ổn định trong đời sống gia đình
ông thường tùy thuộc vào việc thỉnh thoảng ông tới thăm một cô gái điếm,
người do nội tại định hướng có thể cho mình sống theo những cách thức
“chưa hòa nhập xã hội” bởi vì, theo những cách thức phải tính đến, những
cách thức công việc, anh ta có một cái tôi đã xã hội hóa rõ ràng để quay về.
Chắc anh ta thường bị ức chế quá để làm điều đó. Chắc anh ta không thể
ngừng lập thời gian biểu cho mình bằng cái đồng hồ bỏ túi đã nội tại hóa
mà anh ta dùng thay cho những cái chuông chùm thời Trung đại. Anh ta có
thể không có khả năng chuyển dịch chính sách một-giá, một-vai-trò của
mình ngay cả khi đối đãi với những người thấp kém hơn về địa vị, dù điều
này, trong cấu trúc giai cấp rõ ràng của thời đại, là bất thường. Trên hết, anh
ta có thể cảm thấy rằng, bằng việc ghì cương và giám sát cái tôi trên mọi
mặt trận, anh ta không thể nào tiến hành những thí nghiệm chưa được phê
chuẩn trong sự bốc đồng. Anh ta có thể cảm thấy tính cách của mình, ẩn
cũng như hiện, giống một kiểu vốn liếng để vung vít vào một canh bạc tai
họa - càng nguy hiểm hơn nếu xét các mục tiêu cả đời mà anh ta đã cam
kết. Chúng ta thấy quá trình phức tạp này được Thanh giáo hợp lý hóa bằng
cụm từ “tự cứu”. Người Thanh giáo đối xử với bản thân như thể anh ta là
một công ty, đồng thời là kiểm toán cho công ty.
