cho tầng lớp trung lưu “cũ” - chủ nhà băng, chủ cửa hàng, chủ doanh
nghiệp nhỏ, kỹ sư định hướng kỹ thuật, vân vân - trong khi kiểu ngoại tại
định hướng đang trở thành tính cách điển hình của tầng lớp trung lưu “mới”
- quan chức, nhân viên ăn lương trong doanh nghiệp, vân vân. Nhiều yếu tố
kinh tế gắn liền với sự lớn mạnh của tầng lớp trung lưu “mới” gần đây đã
được biết rõ. James Burnham, Colin Clark, Peter Drucker cùng những
người khác đã trình bày và phân tích những yếu tố này. Có một sự sút giảm
về số lượng và về tỷ lệ dân cư đang làm việc tham gia vào sản xuất và khai
khoáng - nông nghiệp, công nghiệp nặng, vận tải nặng - đồng thời là sự
tăng lên về số lượng và về tỷ lệ người tham gia công việc lao động trí óc
(“cổ trắng”) và các ngành dịch vụ. Những người biết chữ, có học, được
cung ứng nhu yếu phẩm bởi ngành công nghiệp cơ khí có năng suất ngày
càng cao và bởi ngành nông nghiệp, quay sang khu vực kinh tế “cấp ba”
mỗi lúc một nhiều. Các ngành dịch vụ phát triển trong toàn bộ dân cư chứ
không còn chỉ trong các giới cung đình nữa.
Giáo dục, vui chơi giải trí, dịch vụ, những thứ này đi cùng với việc sử
dụng nhiều hơn ngôn từ và hình ảnh từ sự thông tin của phương tiện truyền
thông đại chúng mới. Trong khi các xã hội giai đoạn tăng dân số chuyển
tiếp đẩy mạnh quá trình phân phát ngôn từ từ các trung tâm đô thị, thì dòng
chảy này biến thành con thác trong các xã hội chớm giảm dân số. Quá trình
ấy, trong khi được những khác biệt sâu sắc về giai cấp và dân tộc điều biến,
gắn liền với những khác biệt về trình độ biết chữ và tài ăn nói, diễn ra khắp
nơi trong các xứ công nghiệp hóa. Càng ngày các mối liên hệ với thế giới
bên ngoài và với chính ta càng được dòng thông tin liên lạc đại chúng đứng
ra làm trung gian kết nối nhiều hơn. Với các kiểu ngoại tại định hướng, họ
cũng trải nghiệm các sự kiện chính trị thông qua một tấm màn ngôn từ mà
nhờ nó các sự kiện thường xuyên được tán nhỏ, và được cá nhân hóa hoặc
giả cá nhân hóa. Với người bị nội tại định hướng vẫn còn tồn tại ở giai đoạn
này thì khuynh hướng đúng hơn với họ lại là hệ thống hóa và đạo đức hóa
dòng ngôn từ này.
