131
TẬP 6: DANH NHÂN CÁCH MẠNG VIỆT NAM
NGUYỄN NGHIÊM
Đem thân ra mà luyện đá vá trời
Trời thu. Mây bay thấp. Nắng
dịu. Dinh quan Tuần phủ mấy
hôm nay mở tiệc khao vọng, rộn
rịp khách vào ra ăn uống, hát
xướng. Sau bao tuần rượu chúc
tụng, ngật ngưỡng trong dinh,
Tuần phủ Nguyễn Bá Trác đưa
tay vuốt râu, cười đắc chí. Thế
đấy! Bao nhiêu năm bôn ba làm
cách mạng, nay trở về tưởng đâu
tù mọt gông thế mà lại được ăn
trên ngồi trốc. Phải khôn ngoan
thế nào mới được như thế chứ?
Trác tự Tiêu Đẩu, thuở nhỏ học
chữ Hán, có thi Hương và đậu cử
nhân khoa Bính Ngọ (1906). Gặp
lúc cụ Phan Bội Châu hô hào phong trào Đông Du, Trác đã xuất dương
sang Nhật và sau khi chính phủ Nhật giải tán du học sinh và trục xuất các
nhà cách mạng nước ta, Trác được vào học lớp cán bộ quân sự ở Quảng
Tây. Thế nhưng, về sau Trác lại quay về cộng tác với Tây! Nhờ có nhiều
“công lao” nên Trác được chúng bổ làm Tá lý bộ Học ở Huế, rồi làm
Tuần phủ Quãng Ngãi. Nhân dịp “vinh thăng”, Trác mở tiệc khao mời
trong làng ngoài quận đến dự rất đông để khoe mẻ. Tất nhiên trong số
Nguyễn Nghiêm (1903-1931)
