137
TẬP 6: DANH NHÂN CÁCH MẠNG VIỆT NAM
Ngày 24/2/1931, Nguyễn Nghiêm sa vào tay giặc tại làng Nhu
Năng, phủ Tư Nghĩa. Hôm ấy, anh có mặt tại nhà ông Giám Tộ, bị
một kẻ phản bội dẫn Pháp đến vây bắt. Anh bị giam ở nhà lao Quảng
Ngãi. Bấy giờ, Nguyễn Bá Trác có đến tận nhà tù để dỗ dành, mua
chuộc nhưng thất bại. Y nhổ toẹt bãi trầu đỏ lòm như máu xuống sàn
xà lim rồi nói:
- Anh còn trẻ người non dạ nên không biết trước kia cha anh và tôi
là người cùng có chí lớn. Đâu phải tôi không yêu nước, nhưng vận nước
chưa đến, đại sự chưa thành thì mình phải chờ thời cơ. Chẳng hạn, như
tôi về làm việc với nhà nước Bảo hộ cũng là một cách chờ thời cơ. Anh
nên noi gương tôi mà thức thời. Ai cấm anh làm cách mạng? Anh còn trẻ,
cứ đợi dăm ba năm nữa thời cơ đến bấy giờ cũng chưa muộn...
Không để cho y nói hết câu, Nguyễn Nghiêm cắt ngang:
- Thôi thì, nói dông dài cũng chẳng qua ông muốn biết tổ chức Đảng
của tôi chứ gì? Nói thật, vô ích thôi. Tôi sẽ không khai với ông bất cứ
một điều gì đâu!
Trác hậm hực bỏ đi. Rồi những ngày sau, y lại mò đến, cũng giọng
điệu đó, y nhẹ nhàng dỗ dành, khuyên lơn nhưng đều không đạt kết quả
như mong muốn. Biết không thể mua chuộc được khí phách của người
yêu nước, chúng lại đem ngón nghề tra tấn ra đe dọa. Không hình phạt
dã man nào mà chúng không áp dụng. Cuối cùng, sáng ngày 23/4/1931,
vừa mở cửa ngục thì đập vào mắt chúng là bài thơ của anh viết bằng
máu trên tường:
Cuộc đời cách mạng chẳng mấy thu,
Sái bước thân thiên chết mặc dù.
Noi gương kẻ trước thờ non nước,
Tiếp bước người sau rửa hận thù.
Lá cờ giai cấp bền tay phất,
Lưỡi kiếm anh hùng cố điểm tu.
Rồi đây bão táp vùi tay giặc,
Việt Nam độc lập đẹp muôn thu.
