82
BỘ SÁCH KỂ CHUYỆN DANH NHÂN VIỆT NAM
điện) và phá toàn bộ máy móc. Nhóm quân của Đội Năm đến phá nhà
kho bạc (tức ngân hàng), họ đã lấy được 71.000 đồng...
Lúc này, nhằm kích động tinh thần chiến đấu, trong trại lính khố xanh,
nghĩa quân cắt đầu tên giám binh Noel và quản Lạp đặt trên một cái mâm
lớn giữa kỳ đài làm lễ tế cờ. Trong lúc ai nấy đều hừng hực khí thế cách
mạng, Đội Cấn ngước nhìn lá cờ “Nam quốc phục binh” lồng lộng giữa
đêm đen, rồi ông dõng dạc đọc bản tuyên ngôn do Ba Quyến thảo ra:
“... Chao ôi! Mỗi khi tưởng nhớ cơ nghiệp của tổ tiên đã đổ bao nhiêu máu
mới xây dựng nên, mỗi khi nghĩ đến tình cảnh đất nước bấy lâu gian truân khốn
khổ, chúng ta thấy bầm gan tím ruột, thương xót vô cùng.
Chúng ta nhẫn nhục đã tới cực điểm, tấc lòng bi thống giang san, chủng tộc
sôi sục như nung như đốt.
Kẻ thù của chúng ta hiện đang bị công kích ở châu Âu; chúng bắt người
mình đem sang bên Tây làm bức tường đỡ đạn; chúng bóc lột tài sản xứ sở
mình để tiếp tế quân nhu. Bà con ta bị bắt đem sang bên Tây từ mấy năm nay,
tội nghiệp người sống phải trần lực ra làm lụng vất vả, người chết cũng chẳng
được chôn cất tử tế. Thương hại cho con côi vợ góa ngồi trong nhà kêu vang,
ông già bà lão ra ngoài đường khóc lóc. Tình cảnh nước nhà đau khổ không thể
tưởng tượng. Tóm lại, cái kiếp sống của dân ta điêu đứng đến nông nổi này,
không tài nào cam chịu được nữa!
Nước ta khổ sở kiệt quệ, sống dở chết dở, cảnh ngộ có khác gì một sợi chỉ
mong manh sắp đứt; chịu đựng đau đớn nhiều quá, bà con nhà ta như kẻ nằm
liệt trên giường bệnh, hấp hối tắt hơi.
Phen này chúng ta ra sức phấn đấu để khôi phục độc lập cho Tổ quốc, nếu
mục đích không đạt, đại cuộc không thành thì cuộc đời hết cả sinh thú, chúng
ta cũng chẳng thiết sống làm gì cho nhục nhằn, khốn khổ.
...
Hôm nay thời cơ đã đến, trong nước thì có những bạn đồng tâm đồng chí
cùng ta tuốt gươm chĩa súng, đánh giết quân thù; bên ngoài thì có những nhà
cách mệnh ta bấy lâu trú ngụ bên Tàu, bên Nhật, giờ này sắp sửa đem quân
nhu, khí giới về giúp ta, hợp lực với ta đánh đuổi Pháp tặc.
